Η Ιστορία ενός θρύλου: Η Ελένη Ουράνη και Η θεατρική Κριτική είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου της Βαρβάρας Γεωργοπούλου, αναπληρώτριας καθηγήτριας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Η ακαταπόνητη μελετήτρια με το έργο της αυτό που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ι. Σιδέρης έρχεται να εμπλουτίσει έναν τομέα για τον οποίο έχει εργαστεί πάρα πολύ, αυτόν της ανάδειξης και της μελέτης της ιστορίας της θεατρικής κριτικής στην Ελλάδα. Το δίτομο έργο της Η θεατρική κριτική στην Αθήνα του Μεσοπολέμου (Αιγόκερως, 2008, 2009) αποτελεί σημείο αναφοράς στη θεατρική βιβλιογραφία, ενώ έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα άρθρα και μελέτες με θέμα τη νεοελληνική κριτική. Ήταν επομένως πολύ φυσικό να σταθεί ιδιαίτερα στο έργο της σημαντικής ελληνίδας κριτικού της Ελένης Ουράνη γνωστή ως Άλκης Θρύλος που κατέγραψε συστηματικά μέσα από τις κριτικές της την ιστορία της σκηνικής δραστηριότητας της Ελλάδας για σχεδόν μισό αιώνα.
Ακαταπόνητος θεατής παρακολουθούσε κάθε είδους προσπάθεια, έγραφε με την ίδια σοβαρότητα και υπευθυνότητα για όλα σχεδόν όσα έβλεπε, μείζονος ή ήσσονος σημασίας, μελετούσε τη θεατρική δημιουργία και τα νέα έργα, προβληματιζόταν πάνω στα θέματα του θεάτρου και έθετε ερωτήματα και προβληματισμούς που ακόμη και σήμερα εξακολουθούν να μας απασχολούν. Η εργασία της, λεπτομερής, ενδελεχής, συνεπής και προσεκτική και με μεγάλη διάρκεια στον χρόνο αποτελεί την ιστορία του νεότερου ελληνικού θεάτρου και μάλιστα γραμμένη τη στιγμή της δημιουργίας του, τη στιγμή της γέννησής του.
Κράτησε τη στήλη της θεατρικής κριτικής στο περιοδικό Νέα Εστία από το 1927 έως το τέλος της ζωής της, στις 8 Δεκεμβρίου 1971, ενώ δεν έλειψαν και συνεργασίες με άλλα περιοδικά και έντυπα, ανάμεσά τους ο Νουμάς και η Ακρόπολις. Οι κριτικές της έχουν πολύ γερή δομή, καθαρή σκέψη και ευθεία άποψη. Τα έργα αναλύονται, τοποθετούνται στον τόπο και τον χρόνο, σκηνοθεσία, συντελεστές και ηθοποιοί κρίνονται με ευθύτητα και χωρίς περιστροφές. Ο βηματισμός της κριτικής της σκέψης είναι πάντοτε στέρεος και προσεκτικός. Στις βασικές της πεποιθήσεις ήταν πως η ζωή πρέπει να δημιουργεί την τέχνη και αυτή με τη σειρά της να αναπτύσσει τη ζωή. Η κριτική είναι ανοιχτή και ελεύθερη και όχι ένα κρεβάτι Προκρούστη.
Το πόνημα της Βαρβάρας Γεωργοπούλου δεν περιορίζεται στη μελέτη της κριτικού αλλά σχεδιάζει ανάγλυφα και το πορτρέτο αυτής της γυναίκας που ανέπτυξε εξαιρετική δράση στα πρώτα βήματα του Φεμινιστικού Κινήματος, που συνέβαλε στην επικράτηση της δημοτικής γλώσσας και υπήρξε υπέρμαχος των πρωτοποριακών επιτευγμάτων σε όλους τους τομείς του πνευματικού βίου της χώρας. Η συγγραφέας μελέτησε για αυτό ενδελεχώς όχι μόνο τις συστηματικές κριτικές του Θρύλου στη Νέα Εστία αλλά και τα κείμενά της από το 1915 έως το 1927 καθώς και μελέτες και κείμενά της για πρόσωπα και θέματα του σύγχρονού της θεάτρου.
Το βιβλίο αναπτύσσεται σε δώδεκα κεφάλαια και καλύπτει όλη την πορεία και τη θεματολογία του Άλκη Θρύλου. Από την αφετηρία και τις επιρροές της, έως τη γραφή και τις ιδεολογικές και αισθητικές της επιλογές. Επίσης, αναπτύσσει τα βασικά θέματα που την απασχόλησαν: το αρχαίο δράμα και την αναβίωσή του, την ελληνική παράδοση και την αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας, την ελληνική δραματουργία και τη σκηνική πράξη, τη ξένη δραματουργία, την πρωτοπορία, τους ηθοποιούς, τους θεσμούς και τα ήθη. Κεφάλαια του βιβλίου είναι επίσης αφιερωμένα στην ανάπτυξη των απόψεων της κριτικού για την ουσία της θεατρικής τέχνης και τους όρους λειτουργίας της, στη θεωρία της για το δράμα και το θέατρο αλλά και της θεατρικής κριτικής.
Καταφέρνει έτσι με τον τρόπο αυτό η συγγραφέας να αναδείξει ιδανικά και ουσιαστικά την Ελένη Νεγρεπόντη-Κορύλλου-Ουράνη ως εξέχουσα προσωπικότητα των ελληνικών γραμμάτων που σφράγισε με την παρουσία της τον πνευματικό ορίζοντα του 20ού αιώνα, κατακτώντας μια θέση που μέχρι τότε ανήκε «ελέω θεού» στο ισχυρό φύλο.
Ε.Μ.