Η Ρόζα Προδρόμου είναι ηθοποιός. Όμορφη και ιδιαίτερη, έχει μάθει να προσαρμόζεται εύκολα σε κάθε συνθήκη. Από παραστάσεις στον δρόμο κυριολεκτικά μέχρι μεγάλες σκηνές.  Σε λίγες μέρες κάνει πρεμιέρα η παράσταση που θα τη δούμε φέτος, ο «Άνεμος» του Κωνσταντίνου Ρήγου στο θέατρο Ρεξ του Εθνικού Θεάτρου.

– Έχεις κάποια μέθοδο ή τεχνική όταν μαθαίνεις λόγια;

Το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό είναι «επανάληψη». Έπειτα, κοιτάω σε κάθε πρόταση ποια είναι η λέξη κλειδί και ποια είναι τα ρήματα. Με βοηθάει, επίσης,  να βάζω χρώματα στο χαρτί όπως και να ζωγραφίζω δίπλα στο κείμενο. Αν έχει, ας πούμε, παράθεση πολλών ουσιαστικών, με βοηθάει να ζωγραφίζω δίπλα σχεδιάκια και να θυμάμαι τα σχεδιάκια! Ή  να θυμάμαι ότι ξεκινάει η μία λέξη από ψ, η άλλη από χ και  μετά ψ, μετά πάλι χ, κλπ. Κάνω τέτοια κόλπα, γιατί είμαι πολύ οπτικός τύπος.

– Κάνεις κάποια προετοιμασία ή έχεις κάποιο τελετουργικό  πριν βγεις στην σκηνή;

Σίγουρα υπάρχουν κάποια στάνταρ πράγματα, που πρέπει να κάνω, τα οποία διαπιστώνω ότι τα κάνω ασυναίσθητα. Ένα, είναι μία άσκηση της γιόγκα, που εισπνέεις κι εκπνέεις από το ρουθούνι και κάπως καθαρίζει όλη τη ρινική κοιλότητα. Χαζά τώρα, αλλά είναι μέσα σε αυτά που διαπιστώνω ότι τα κάνω πάντα. Και είναι πολύ αστείο, γιατί κάπως πρέπει να είσαι έξω για να έχεις καθαρό αέρα και να μην γεμίσεις τον κόσμο με μύξα! (γέλια) Τραγουδάω, κατά προτίμηση μόνη  μου και σε ησυχία, πάλι για να μην ενοχλώ, αλλά με χαλαρώνει πάρα πολύ και με συνδέει. Μου δίνει μια σπιρτάδα και ελαφρότητα. Και το ιδανικό είναι, αν έχω χρόνο, να κάνω έναν μικρό αυτοσχεδιασμό κινητικό και φωνητικό σε σχέση με τον περιβάλλοντα χώρο. Αλλά είναι παιχνίδι. Είναι, καθαρά, για εμένα. Για να μπω σε μια ροή παιχνιδιού. Ανάλογα την παράσταση βέβαια.

– Τι απολαμβάνεις περισσότερο κατά την διάρκεια των προβών;

«

Τη δυνατότητα να επικοινωνήσω με τους συναδέλφους και να πειραματιστώ σε σχέση με αυτό. Δηλαδή, να κάνουμε αυτό που λένε backstage, που μπορεί να είναι η μπαλαφάρα ή η χοντράδα, ή τα λάθη ή τα πολύ δραματικά ή οτιδήποτε σε βγάζει λίγο από τα όρια και επί της ουσίας με φέρνει σε επαφή με  νέους ανθρώπους. Γιατί σε μια συνεργασία ένα μεγάλο ποσοστό είναι οι καινούριοι άνθρωποι. Ο καθένας είναι ένα σύμπαν. Και είναι, κάπως, δώρο αυτό. Ακόμη, η μεταμόρφωση. Το να μπορέσω να παίξω με διάφορες μεταμορφώσεις. Με εξιτάρει, με αναστατώνει!

– Πως σχετίζεσαι με τους άλλους σε μια συνεργασία και πως διαχειρίζεσαι τον εαυτό σου μέσα σε ένα, συνήθως, ετερόκλιτο σύνολο;

Στη συνεργασία αυτή την εποχή, με τον Κωνσταντίνο Ρήγο, στον Άνεμο, είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί είμαστε έξι χορευτές και πέντε ηθοποιοί, που ο καθένας είναι αρκετά ιδιαίτερος και μοναδικός στο από πού έρχεται και το τι φέρνει. Το πρώτο που μου έρχεται να πω σε σχέση με το πώς αντιμετωπίζω την δουλειά των άλλων ή τη μέθοδο, είναι με σεβασμό. Γιατί, πάντα, μου κάνει εντύπωση ένας άλλος τρόπος, μια άλλη προσέγγιση, που κάποιος άλλος μπορεί να φέρνει σε μια δουλειά. Που είτε βλέπεις, για παράδειγμα, ότι σταμπιλάρει με τον ίδιο τρόπο τους τονισμούς ή είναι πάρα πολύ χαλαρός ή  είναι τρομακτικά πειθαρχημένος ή το πάει ψυχολογικά. Μου φαίνεται συναρπαστικό αυτό! Και μου φαίνεται μια πολύ καλή ευκαιρία για να πάρεις και να μάθεις από τους άλλους. Για να μπορείς να εμπλουτίσεις αυτό που έχεις ήδη. Νομίζω ότι αυτό εξαρτάται από το σύνολο.

Σε σχέση με τη διαχείριση του εαυτού μέσα σε ένα σύνολο, νομίζω ότι αυτό εξαρτάται από το σύνολο. Συνήθως, ο καθένας παίρνει έναν ρόλο σύμφωνα με αυτό που προϋπάρχει. Αν υπάρχει κάποιος που είναι πολύ ηχηρός, κάνεις το αντίθετο, αν υπάρχει κάποιος που λέει αστεία, κάνεις το αντίθετο. Αν δεν υπάρχει κάποιος που λέει αστεία, θα τον κάνω εγώ! Κάπως, νιώθω, ότι εξαρτάται από το σύνολο και από την άνεση που έχεις μέσα στο σύνολο. Στη συγκεκριμένη συνεργασία, είμαι πολύ τυχερή, γιατί υπάρχει αυτό το κλίμα ανοχής, εμπιστοσύνης, ανεκτικότητας και αποδοχής.

– Ποια η σχέση του ηθοποιού με τον σκηνοθέτη; Χρειάζεται να υπάρχει και εκτός δουλειάς;

Πρώτα να πω, ότι για εμένα είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος του σκηνοθέτη.  Εγώ τον έχω ανάγκη . Έχω ανάγκη το εξωτερικό βλέμμα που θα δώσει την κατεύθυνση, θα με βάλει σε όρια  και θα με τροφοδοτήσει, δίνοντάς μου, για να μπορώ κι εγώ να βγάλω άλλα τόσα. Τον εκτιμώ, δηλαδή, σαν ρόλο. Τον έχω ανάγκη. Νομίζω, ότι το ποιο σημαντικό, είναι να καταλάβω τον κώδικα. Δηλαδή, πάντα χρειάζεται  ένα χρονικό διάστημα για να καταλάβω τον κώδικα, γιατί αλλιώς πάω με τα δικά μου δεδομένα και δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε. Άρα, το πιο σημαντικό πάλι, είναι η επικοινωνία. Να μεταφράσω αυτό που μου λέει σε αυτό που θέλω να κάνω και αυτός αντίστοιχα να καταλάβει τι είναι αυτό που δίνω για να μπορέσει να με καθοδηγήσει. Τώρα, το να γνωριζόμαστε εκτός δουλειάς, είναι μία τύχη. Γιατί μπορεί να δηλώνει ότι υπάρχει συγγένεια ψυχικού τύπου ή κάποια δυνατότητα παρέας, αλλά δεν χρειάζεται κιόλας, ούτε νομίζω ότι είναι αποτρεπτικό. Είναι όλα θέμα χειρισμών.

– Πως προετοιμάζεις τον εαυτό σου κατά την διάρκεια των προβών;

Το πιο σημαντικό είναι, κατά την διάρκεια της παράστασης, να είμαι καλά, να τρώω καλά και να είμαι υγιής. Είναι μια άλλη κατάσταση. Δεν μπορώ να ξενυχτάω, για παράδειγμα. Οπωσδήποτε, με βοηθάει και το ζέσταμα πιο πριν, οι αναπνοές και η επικοινωνία με τους υπόλοιπους. Νομίζω ότι χρειάζεται, είναι απαραίτητο. Μιλάω, τώρα, για το μισάωρο  πριν την πρόβα. Ότι χρειάζεται ζέσταμα. Και για να μπω σε ένα mood  που αποκλείει την καθημερινότητα και στο οποίο η ενέργεια είναι πιο ψηλά. Ότι είμαι έτοιμη, είμαι σε εγρήγορση, είμαι εδώ. Αυτό. Και υπάρχει και αυτή η μαγική φράση, αυτό το «open curiosity»,  το οποίο είναι σαν να βάζω τον εαυτό μου σε μια κατάσταση ανοιχτότητας και περιέργειας. Αληθινής  περιέργειας. Όλα είναι πιθανά, ώστε να μπορώ να πειραματιστώ. Να προχωρήσω, να μάθω.

– Πόσο σε επηρεάζει η καθημερινότητα στη δουλειά σου; Την εντάσσεις μέσα σ’ αυτό που κάνεις;

Νομίζω ότι εξαρτάται από την παράσταση άμα το χωράει ή δεν το χωράει . Καθαρά. Ούτως ή άλλως, άνθρωποι είμαστε και τα κουβαλάμε όλα. Αλλά, αν στη συνθήκη της παράστασης μπορώ να σχολιάσω την καθημερινότητα ή να εμπλουτίσω το υλικό της παράστασης με αυτό που συμβαίνει στην καθημερινότητα, είτε είναι ψυχολογική είτε είναι κοινωνική ή  προσωπική κατάσταση, είναι κάτι διαφορετικό νομίζω. Αν δω ότι μπορώ να φέρω υλικό, θα το κάνω. Αν όμως αυτό δεν χωράει θα το αφήσω απ’ έξω. Κάπως έτσι. Αλλά, το τι μου συμβαίνει στην προσωπική μου ζωή, τη συναισθηματική μου, αυτό νομίζω, ότι είναι μαζί μας θέλουμε δεν θέλουμε με έναν τρόπο. Δηλαδή, είναι ένας χώρος, η πρόβα, καινούριος κάθε μέρα, αλλά εγώ φέρω ότι μου συμβαίνει ούτως ή άλλως. Φέρω, με την έννοια κουβαλάω.

 -Τι αίσθηση σου προκαλεί η σκηνή; Έχει σημασία αν είναι μεγάλη ή μικρή;

Το πρώτο που μου έρχεται, είναι δέος και έλξη. Φόβο αλλά και έλξη μαζί. Πολύ έντονα δηλαδή. Και αγάπη και οικειότητα ταυτόχρονα. Μια περίοδο, δούλευα στον δρόμο. Είχα φτιάξει έναν ρόλο, ένα λουλούδι, σαν κλόουν κάπως, χιουμοριστική περσόνα, με την οποία τριγυρνούσα στους δρόμους ή στεκόμουν σε ένα σημείο. Το λέω αυτό, σε σχέση με τις διαφορετικές σκηνές. Και τώρα, είμαι στο Εθνικό Θέατρο, που είναι κάτι πολύ διαφορετικό. Η αίσθηση της έκθεσης, είναι πάντα εκεί. Η ανάγκη της αμεσότητας, είναι, επίσης, πάντα εκεί. Είτε έχω απεύθυνση στο κοινό ή σε αυτόν που περνάει, είτε έχω τον τέταρτο τοίχο. Άρα, η δική μου ανάγκη, να είμαι καθαρή, κρυστάλλινη, είναι πάντα εκεί. Ακόμα και αν είναι ένα μικρό στούντιο, όπως το black box στο θέατρο 104. Όμως,  αυτή είναι και η έλξη τελικά. Άρα, ίσως επιστρέφουμε πάλι στην επικοινωνία. Ίσως είναι αυτό. Η ανάγκη για επικοινωνία. Η ανάγκη, να γεφυρώσω την απόσταση του θεατή και αυτού που είναι επάνω στη σκηνή. Και είναι συγκινητικό, είτε συμβαίνει σε μικρό επίπεδο, είτε σε πιο μεγάλο. Είναι αυτό που λέμε, thrilling!

-Τι δρόμο ακολουθείς για να βρεις έναν ρόλο; Επηρεάζεσαι από τον κόσμο γύρω σου;

Νομίζω, ότι η καθημερινότητα είναι πηγή έμπνευσης, είτε είναι ο περαστικός, είτε η διαδρομή με το τρένο, είτε είναι το πώς κινείται το φύλλο όπως φυσάει. Είναι όλα έμπνευση. Τα πάντα είναι έμπνευση. Είτε κινησιολογικά, είτε ψυχοσωματικά. Η παρατήρηση είναι κάτι το οποίο βοηθάει. Και έπειτα το βιωματικό υλικό. Δηλαδή, μπορώ να αντλήσω από προσωπικές εμπειρίες πράγματα που μου είναι κοινά με τον ρόλο ή διαφορετικά. Άνθρωποι που ξέρω που είναι έτσι, άνθρωποι που με εμπνέουν,  που να είναι κοντά. Κινηματογραφικοί ρόλοι, περσόνες ή φανταστικοί ή κάποιο στοιχείο. Το κολιμπρί, ας πούμε! Όλα είναι έμπνευση. Και πάλι ,ανάλογα με το κείμενο και ανάλογα με τη δουλειά. Κάποιες φορές, υπάρχει ένας ρόλος που είναι πολύ διαφορετικός από εμένα και καμιά φορά αυτό που κάνω  ή που καλούμαι να κάνω, δεν είναι ρόλος, είμαι εγώ. Αν και πάντα αντλώ από εμένα, αλλά είναι δύο διαφορετικά πράγματα.  Σε κάθε περίπτωση, είναι ταξίδι. Και πάλι, αυτό που με εξιτάρει, είναι η μεταμόρφωση. Δηλαδή, να μπορέσει, κάθε φορά,  να έχει άλλο σχήμα. Άλλες γωνίες, άλλες καμπύλες, ακόμα κι αν είναι από εμένα το υλικό.

– Έχεις δουλέψει με διάφορους σκηνοθέτες και σε ποικίλες μεθόδους. Δρόμος, Σάββας Στρούμπος, Κωνσταντίνος Ρήγος, κλπ. Υπάρχει κάποιος τρόπος που πιστεύεις ότι σου αρέσει; Σου ταιριάζει; Είναι καλό να δοκιμάζει κανείς και να υιοθετεί μεθόδους;

Αυτό, μου έγινε πολύ σαφές, με τα μαθήματα. Όταν ξεκίνησα να διδάσκω, κατάλαβα ότι δεν μπορώ να διδάξω με βάση μια τεχνική,  γιατί αυτό που κάνω εγώ σαν ηθοποιός, αντλεί από πολλά διαφορετικά πράγματα. Είτε είναι ο αυτοσχεδιασμός στον δρόμο, είτε είναι το Buttoh, είτε είναι η αυστηρή τεχνική των πολεμικών τεχνών. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά πράγματα τα οποία συγκροτούνε τον τρόπο με τον οποίο αποκωδικοποιώ έναν ρόλο στη διαδικασία της πρόβας. Με εξιτάρει τρομακτικά ο αυτοσχεδιασμός. Τρελαίνομαι, πεθαίνω! Και με βοηθάει η τεχνική. Είναι στο πλάι μου πάντα. Και όπου τεχνική, βάζω slash φόρμα. Τεχνική / φόρμα. Χωρίς να σημαίνει απαραίτητα ότι είναι φορμαλιστικό το θέατρο ή φορμαλιστική έκφραση, αλλά ότι είναι σαν να υπάρχει ένας κώδικας. Ότι κάθε φορά υπάρχει ένας ρυθμός στο πώς κινούνται τα δάχτυλα ή το βλέμμα ή τα πόδια. Αυτό είναι άξονας για εμένα.

– Μιλώντας για μεταμόρφωση, σε προηγούμενή μας συνέντευξη, ο Γιώργος Χρυσοστόμου, μας είπε ότι όταν ο ηθοποιός φοράει το κοστούμι του, κάτι αλλάζει στον ρόλο. Ποια είναι η δική σου εμπειρία;

Σίγουρα. Χίλια τοις εκατό! Όπως λέει και κάποιος, η μεταμόρφωση αρχίζει απ’ τα παπούτσια. Μου είναι πολύ σαφές ότι το κοστούμι, βοηθάει, καθοδηγεί, εμπλουτίζει και τροφοδοτεί. Γιατί; Γιατί το κοστούμι δίνει τρόπο περπατήματος, και άρα ψυχολογία, πρόθεση και βαθύτερο κίνητρο ενός ανθρώπου. Το πώς θέλει να φαίνεται προς τα έξω, το τι αντέχει.  Το κουστούμι είναι φοβερή πηγή παιχνιδιού. Έχει πολύ ενδιαφέρον αν, για παράδειγμα, βάλεις ένα τακούνι το οποίο είναι χοντρό, όπως στην παράσταση του Κωνσταντίνου Ρήγου, ή αν βάλεις στιλέτο. Αλλάζει κάτι πάρα πολύ. Κάναμε την φωτογράφιση προχτές, και μου ξάσανε τα μαλλιά και τα κάνανε τεράστια! Αφενός, ήταν σαν να κουβαλάω έναν θάμνο! Τότε, σκέφτηκα, ότι  αυτή η τύπισσα, έχει και το στιλέτο και την αφάνα. Και για αυτό είναι ωραίο το θέατρο τελικά, – και το σινεμά φυσικά. Γιατί μπαίνουμε σε ένα άλλο ποτάμι. Το έλεγε αυτό η Τζίνα Ρόουλαντς, νομίζω. Ότι για αυτό το κάνω. Γιατί δεν μπορώ να ζήσω μόνο μια ζωή. Δεν μπορώ να είμαι στη δική μου ζωή, πρέπει να μπω και στη ζωή άλλων. Αν και δεν είμαι σίγουρη, κατά πόσο φεύγεις τόσο πολύ από τον εαυτό σου, αλλά μου άρεσε πολύ όπως το είπε.

– Συχνά, σε πρόβες αλλά και σε παραστάσεις δημιουργούνται εντάσεις κάθε είδους. Εσύ τι σχέση έχεις με την ένταση; Πόσο σε επηρεάζει όταν συμβαίνει;

Νομίζω ότι είναι στον άνθρωπο. Εγώ δεν είμαι εξοικειωμένη με την ένταση. Όχι τη δημιουργική ένταση, με αυτήν είμαι εξοικειωμένη και τη φέρω κιόλας, αλλά με  την ανταγωνιστική ένταση. Δεν την συμπαθώ πολύ, δεν είμαι πολύ εξοικειωμένη μαζί της και με μπερδεύει. Οπότε, η δικιά μου μέθοδος στην ένταση, γιατί υπάρχει όπως είπες, είναι να απομονώσω το χρώμα της φωνής και να ακούσω την ουσία. Γιατί είναι πολύ εύκολο για εμένα να το πάρω προσωπικά ή να μπει το εγώ μου και να μπω σε άλλα σενάρια,  και αυτό είναι κάτι άχρηστο στη διαδικασία της πρόβας. Θέλω να πω σε σχέση με αυτό, ότι, πέρσι, κάναμε το σόλο «Pulsar» με τον John Britton, και μου ήταν πολύ σαφές, πώς μπορεί να με καθοδηγήσει κάποιος, χωρίς καθόλου ένταση, και να με πιέσει παρόλ’ αυτά!! Και να με πάει παραπέρα, να ξεπεράσω τα όρια, χωρίς καθόλου ένταση. Και, πάλι, είχε πει κάποιος, «μα αν ο σκηνοθέτης με αγαπάει όλα θα πάνε καλά». Και διαβάζοντάς το, λέω, «μα είναι δυνατόν; Είναι η αγάπη το θέμα μας τώρα;». Αλλά νομίζω ότι μπορώ να το καταλάβω τελικά. Όχι ότι η ένταση δεν σημαίνει ότι δεν σε αγαπάει ο άλλος, απλά εγώ δεν είμαι εξοικειωμένη με αυτό.

– Τι εύχεσαι;

Να μπορούμε να μπούμε στα παπούτσια του άλλου, που λένε. Περισσότερη ενσυναίσθηση για τον διπλανό. Για αυτόν που δεν είναι σαν εμάς. Λιγότερη κριτική διάθεση και περισσότερη βαθειά κατανόηση. Αυτό που συμβαίνει γύρω μου είναι κομμάτι μου και είμαι κομμάτι του. Και δεν ξέρεις τι έχει περάσει ο άλλος για να είναι εκεί που είναι. Κοινωνικά, πολιτικά.

Συνεντεύξεις