Ο Κωστής είναι ένας χαμός από πράγματα. Έτσι αυτοορίζεται ο Κωστής Καλλιβρετάκης. Εμείς θα προσθέσουμε ένας χαμός από ενδιαφέροντα πράγματα, ένα σπινθηροβόλο πνεύμα και ένας πολύ καλός ηθοποιός.
Έχεις έρθει μόλις από Γερμανία, για την ακρίβεια από το Βερολίνο. Τι εμπειρία είχες εκεί ως μέθοδο δουλειάς και πως την συγκρίνεις με την πορεία – εμπειρία σου στην Ελλάδα;
Προσωπικά έχω μια μέθοδο δουλειάς εδώ και 25 χρόνια, μάλλον, από τη σχολή ήδη. Τέλειωσα την πρώτη φουρνιά του θεάτρου Εμπρός, που ήταν μια σχολή που είχε πραγματικά μια μέθοδο και την οποία ο καθένας μας στην πορεία εξέλιξε, εμπλούτισε κλπ, συνδυάζοντας και άλλες μεθόδους και καταλαβαίνοντας περισσότερα. Γιατί και αυτοί οι άνθρωποι, μας έλεγαν πράγματα που, πολλά από αυτά, δεν μπορούσαμε τότε να τα συλλάβουμε στην έκτασή τους. Με τα χρόνια, λοιπόν, τα συλλαμβάνεις και είτε το θες είτε όχι, έρχεται αυτό σιγά σιγά και με την ηλικία, που – ενώ δεν το πίστευα – ισχύει πάρα πολύ. Μετά τα σαράντα, κάτι συμβαίνει στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεσαι όλη αυτή την δουλειά. Και το λέω, ακριβώς, γιατί σε αυτή την ηλικία πήγα στο Βερολίνο. Στα 43 μου. Βρέθηκα να συμμετέχω σε ένα πρότζεκτ του Ανέστη Αζά και του Πρόδρομου Τσινικόρη στο Ballhaus της Naunystrasse και ήρθα πρώτη φορά σε επαφή με αυτό που λέμε «θέατρο ντοκουμέντο». Δεν είχα ξανακάνει ποτέ, αλλά, γενικά, ήμουν πολύ ανοιχτός στο να απορροφώ καινούρια πράγματα. Ήταν μια τρομερή εμπειρία και μετά από αυτό, άρχισα να ασχολούμαι κι εγώ με το θέατρο ντοκουμέντο, να συμμετέχω σε τέτοιες παραστάσεις ή, με την πάροδο του καιρού, να συνδυάζω το θέατρο ντοκουμέντο, που έχει αρχίσει από μόνο του πια και φθίνει, με άλλα είδη και πράγματα και να ανακατεύομαι με ομάδες που όλο αυτό το πήγαιναν όλο και πιο μακριά. Τώρα, αυτό όσον αφορά το είδος. Όσον αφορά τη μεθοδολογία, όποια δουλειά και να κάνεις, ειδικά όταν είσαι σε μια ξένη χώρα, υπάρχουν καινούρια πράγματα να μάθεις. Τα οποία δεν αφορούν ειδικά τον πυρήνα του πώς είσαι πάνω στη σκηνή, – γιατί αυτό, όπως ξαναείπα, το έχεις κατακτήσει από ένα σημείο και μετά, – αφορά τον τρόπο με τον οποίο μπορείς να διοχετεύσεις αυτό που είσαι πάνω στη σκηνή. Τι άλλο μπορείς να το κάνεις αυτό το πράγμα; Αυτό που είσαι. Και αυτό το κέρδισα ερχόμενος σε επαφή και με τους Γερμανούς συναδέλφους. Επίσης, το κέρδισα μαθαίνοντας γερμανικά πολύ καλύτερα. Αυτό, άνοιξε λίγο το μυαλό μου παραπάνω, το να μπορώ, δηλαδή, να εκφράζομαι πλέον και σε μια δεύτερη γλώσσα.
Το αποκορύφωμα ήταν πέρσι, σε μια παράσταση που κάναμε με την Έλενα Σωκράτους, εγώ με τον Κωνσταντίνο Γεράκη, ο οποίος είναι δίγλωσσος , ελληνογερμανός ηθοποιός. Σε αυτό το πρότζεκτ παίξαμε το «Lebensraum» του Θανάση Τριαρίδη και στα ελληνικά και στα γερμανικά. Αυτό ήταν για εμένα το «πικ» της εμπειρίας στην Γερμανία. Γιατί το να παίζεις σε δύο διαφορετικές γλώσσες, και να βλέπεις να αλλάζει μια ολόκληρη παράσταση από τη μια μέρα στην άλλη, ήταν συγκλονιστικό. Και εμείς παρατηρούσαμε τον εαυτό μας. Ο Κωνσταντίνος και εγώ είχαμε, ο καθένας, άλλη αντιμετώπιση. Για εκείνον τα γερμανικά είναι μητρική γλώσσα αλλά έπαιζε πρώτη φορά στα ελληνικά και για εμένα είναι τα γερμανικά μια γλώσσα που έμαθα πρόσφατα και μητρική τα ελληνικά και με μεγάλη εμπειρία. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο ενδιαφέρον είχε αυτή η ισορροπία, το εύθραυστο του πράγματος και οι φόβοι του καθενός μας κάθε βράδυ. Άλλαζαν οι φόβοι μας ανάλογα με τη γλώσσα που παίζαμε. Και, βέβαια, άλλαζε και η σωματική γλώσσα. Για παράδειγμα, οι αυτοσχεδιασμοί σε εμένα ήταν πολύ λιγότεροι στα γερμανικά.
Γενικότερα μιλώντας, οι Γερμανοί συνάδελφοι, έχουν πάνω κάτω μια ενιαία μεθοδολογία, κάτι το οποίο απουσιάζει πλήρως από την Ελλάδα. Ακόμα, μπορούν να αυτοσχεδιάσουν ότι τους «παραγγείλεις». Δηλαδή, είναι μια δεξαμενή ιδεών πάνω στην πρόβα! Δεν κρατιούνται πίσω ούτε για πλάκα. Δεν σε ρωτάν δεύτερη φορά, βουτάνε. Στοχεύουν μονίμως σε μια απλότητα και αμεσότητα. Το μοναδικό που βρίσκω εγώ σαν desavantage, είναι ότι ,γενικά, στο Βερολίνο, όλη αυτή η ιστορία του θεάτρου ντοκουμέντου και το θέατρο γύρω από το προσφυγικό κλπ, έχει πλέον περάσει από τη χρήση στην κατάχρηση. Δηλαδή, υπάρχουν περιπτώσεις που δεν επιχορηγείται το πρότζεκτ γιατί δεν αφορά μεταναστευτικό – προσφυγικό. Εδώ, βάζω συν σε πολλά ελληνικά πρότζεκτ. Η κρίση ισχύει, υπάρχει. Σκοπός, όμως, είναι να προχωράς στην τέχνη. Ο σκοπός είναι το επόμενο βήμα ποιο είναι. Πώς, εγώ, μέσα από αυτό που κάνω, θα σχολιάσω αυτό που έχει συμβεί ή την κατάσταση μετά από αυτό; Γιατί είμαστε σε μια εποχή μετακρίσης που έχουμε συνηθίσει αυτό το πράγμα, το έχουμε αποδεχτεί και λέμε, εντάξει, κάτι πρέπει να το κάνουμε τώρα αυτό. Στο Βερολίνο βαρέθηκα να με αντιμετωπίζουν ως μετανάστη ηθοποιό. Ήθελα να με αντιμετωπίζουν, απλά, ως ηθοποιό. Εγώ βέβαια σκηνοθέτησα κιόλας εκεί, αλλά η νοοτροπία, γενικότερα, είναι ακόμα αυτή. Μέχρι να επιτευχθεί ένα πολυπολυτισμικό πολιτιστικό μείγμα και να γίνει πλήρως αποδεχτό. Όσον αφορά τους Έλληνες ηθοποιούς νομίζω ότι και οι Γερμανοί έχουν να μάθουν από εμάς, όπως για παράδειγμα την χρήση της φωνής, αλλά κι εμείς από αυτούς.
Προσωπικά πώς δουλεύεις; Αλλάζει ο τρόπος ανάλογα με το είδος θεάτρου; Έχεις μια διαδικασία;
Μεθοδολογία έχω σαφέστατα, αλλά η μεθοδολογία μου έχει να κάνει κάθε φορά με τα πρώτα τρία στάδια, ας πούμε (το λέω στην τύχη το νούμερο), όπου θα μου διασφαλίσει το τι συμβαίνει σε αυτή την πρόβα – παράσταση. Να καταλάβω τι ζητιέται και προς τα πού πάει. Αφήνω το τέταρτο και το πέμπτο στάδιο και το φτιάχνω, πάντα, σε συνεργασία με αυτόν που έχω από κάτω. Στα πρώτα στάδια, δεν ακούω καθόλου αυτόν που έχω από κάτω. Δεν χρειάζομαι να τον ακούω. Είναι μια διαδικασία που χτίζω μόνος μου. Ακόμα και αν του άλλου του ξενίσει αυτό, στα τελευταία στάδια καταλαβαίνει ότι είμαι έτοιμος να καταλάβω αυτό που μου ζητάει, τη διαδρομή του, κλπ. Βέβαια, πρέπει να πούμε ότι όσο πιο έμπειρος είσαι, σχεδόν από την πρώτη πρόβα, καταλαβαίνεις που πάει το πράγμα. Για να πούμε και τα σύκα σύκα και την σκάφη σκάφη. Είμαι άνθρωπος που έχει μάθει να «δουλεύει τραπέζι». Ανάγνωση κειμένου κλπ. Μπορώ, όμως, και να μην δουλέψω καθόλου με αυτό τον τρόπο. Δεν με νοιάζει. Μπορώ να ενστερνιστώ τις μεθοδολογίες των άλλων άνετα. Γιατί ανά πάσα στιγμή, πια, μπορώ να τις μεταφράζω και να βρίσκω το αντίστοιχο σε εμένα. Έχει παρέλθει πια ο χρόνος της σύγκρουσης. Η απειρία δεν έχει να κάνει με την ηλικία. Έχω συναντήσει πολύ έμπειρους νέους και λιγότερους έμπειρους μεγάλους. Ας πούμε ότι η εμπειρία και η απειρία είναι θέμα αντίληψης και πόσο ανοιχτός είσαι σε αυτή την δουλειά. Εγώ προσπαθώ να είμαι πολύ ανοιχτός πάνω στην δουλειά και γι’ αυτό στην τελευταία δουλειά που κάναμε, στον «Μορφωμένο» με τον Κωνσταντίνο τον Μωραΐτη, ο οποίος είναι 20 χρόνια μικρότερός μου, σκηνοθέτης, νομίζω ότι ήταν μέσα στις πέντε καλύτερες συνεργασίες που είχα ποτέ στην ζωή μου.
Περνώντας τα χρόνια αλλάζεις εσύ ή η δουλειά αλλάζει εσένα;
Αρχικά, η δουλειά σε εξελίσσει και έτσι εξελίσσεις κι εσύ την δουλειά σου. Πάνω απ’ όλα όμως, σε εξελίσσει η ζωή. Όσο βλακεία και τετριμμένο και αν ακουστεί αυτό, είναι ο μεγαλύτερος δάσκαλος και με την εξέλιξή και την πορεία σου μέσα στον χρόνο, κάθονται τα πράγματα μέσα σου. Πρώτα κάθονται πάνω σου σαν αμόνι, και μετά κάθονται μέσα σου. Με το που θα καθίσουν μέσα σου τα πράγματα, τότε μπορείς και να τα χρησιμοποιήσεις και στη δουλειά. Και κάποια στιγμή, επίσης, ανακαλύπτεις ότι πράγματα που μπορεί να ήταν καταστροφικά για την ζωή σου, χωρίς καμία διάθεση να τα πλασάρεις, σε έχουν ωριμάσει ή σε έχουν κάνει να αντιλαμβάνεσαι ότι έχεις εξελιχθεί ως άνθρωπος και σε κάποια έχεις αλλάξει. Εγώ δεν θεωρώ ότι είμαι κάποιος που έχει αλλάξει πολύ από τα 20 του ως προς τον πυρήνα κοσμοθεωρίας. Αλλά έχω βάλει νερό στο κρασί μου ως προς την απολυτότητα μου, γιατί έτσι ανακάλυψα ότι μου ανοίγονται περισσότεροι κόσμοι. Όχι πόρτες! Κόσμοι. Είναι τεράστια διαφορά. Κόσμοι ευχαρίστως να ανοίγονται, πόρτες δεν με νοιάζει καθόλου.
Κωστή τι σημαίνει να είσαι άντρας ηθοποιός σε μια ανδροκρατούμενη ελληνική καλλιτεχνική κοινότητα;
Η ερώτηση θα έπρεπε να είναι τι σημαίνει να είσαι άντρας στην σημερινή ανδροκρατούμενη ελληνική κοινωνία. Νομίζω ότι είστε ηρωίδες σε μεγάλο βαθμό. Έχω πιάσει κι εγώ τον εαυτό μου σε αρκετές στιγμές, ακόμα και για εμένα που με θεωρούσα προοδευτικό νεαρό, να χρησιμοποιώ κοινωνικά μοτίβα και συμπεριφορές που προσέβαλαν είτε τις συντρόφους μου, είτε τις ερωμένες μου, είτε τις φίλες μου, είτε τις συγγενείς μου, και γενικά, τους ανθρώπους που γνώριζα γύρω μου. Κι εγώ το έκανα για πλάκα ή δεν αντιλαμβανόμουν την σοβαρότητα της προσβολής. Ντρέπομαι πραγματικά που είμαι άντρας, όχι για αυτό που κάνω εγώ, ντρέπομαι γι’ αυτο που βλέπω να συμβαίνει γύρω μου. Γιατί ζούμε σε μια κοινωνία, που έχει εξελιχθεί μετωπικά. Η βιτρίνα έχει εξελιχθεί. Όταν, όμως, οι γυναίκες γυρνάτε την πλάτη σας, αυτό που ακούγεται από πίσω είναι τόσο χυδαίο. Έχουμε, πολλές φορές, ακούσει τι λένε οι γυναικοπαρέες για τους άντρες. Είναι, όμως ,άλλο αυτό. Η χυδαιότητα και η συμπεριφορά ότι αποτελείτε ένα κατώτερο, στην πραγματικότητα, όν, που σας κάνουν την χάρη και σας έχουν δώσει χώρο για να κάνετε αυτά που θέλετε, είναι σαν ακόμα ο αντρικός πληθυσμός να το θεωρεί αυτό ως συμπεριφορά ενός κακομαθημένου κοριτσιού. «Έλα μωρέ θα της περάσει!». Σκέψου το αυτό σε μια γενικότερη κοινωνία « Έλα μωρέ, θα τους περάσει!». Έχουν αρχίσει και αλλάζουν τα ποσοστά, και ευτυχώς, λόγω του ότι έχουμε μεγαλύτερο coming out από τα τρίτα φύλα. Εγώ το βρίσκω πολύ καλό αυτό όσον αφορά την αλλαγή αίσθησης νοοτροπίας. Και εδώ θα ήθελα να πω και για τον καλλιτεχνικό χώρο του θεάτρου ότι για εμένα ο σεξισμός είναι άφυλος. Τον έχω βιώσει και από γυναίκες και από άντρες και έχω βιώσει απίστευτο μπούλιγκ από γκέι γιατί είμαι στρέιτ. Αλλά επειδή έχουμε μεγαλώσει σε έναν κόσμο που αρκετοί συνάνθρωποί μου ντρέπονται να δηλώσουν τον έρωτα τους στον δρόμο, να φιληθούν κλπ, είχα πάντα την ευαισθησία να πω στον εαυτό μου ότι έχεις έναν άνθρωπο απέναντι σου που έχει φάει τόσο μπούλιγκ στη ζωή του να κρυφτεί, που εσύ, αυτό πληρώνεις. Υπάρχει βέβαια και η άλλη κατηγορία, και αυτή άφυλη, των θέσεων εξουσίας στο σύστημα. Αυτό είναι ένα άλλου είδους μπούλιγκ που πολλές φορές χρησιμοποιεί έναν σεξισμό ως βιτρίνα αλλά στην πραγματικότητα είναι μια εξουσιομανία. Θέλω να καταλήξω στο ότι, σχεδόν πάντα, αφορά με ποια προσωπικότητα συνδιαλέγεσαι. Μαλάκες υπάρχουν σε όλες τις θέσεις και σε όλα τα φύλα. Αρχίδια υπάρχουν παντού. Έχει να κάνει με την προσωπικότητα. Γιατί ότι και αν έχεις «φάει» μικρός θα πρέπει κι εσύ να έχεις την ευαισθησία να πεις ότι ο απέναντί σου δεν σου φταίει. Η υποπαράγραφος λέει, ότι είναι ατυχία που οι περισσότερες είναι γυναίκες ηθοποιοί και έχουν να βιώσουν αυτό τον ανταγωνισμό. Παλιότερα, νόμιζα ότι αν είσαι καλός, προχωράς. Σε κάποιους ισχύει, αλλά δεν είναι ο κανόνας με τίποτα, δυστυχώς. Και το βιώνουμε αυτή την εποχή περισσότερο.
Ποια αίσθηση σου δημιουργεί η σκηνή; Έχει διαφορά αν είναι μεγάλη ή μικρή;
Σαφέστατα προτιμώ τις μικρές σκηνές. Οι μεγάλες σκηνές μου προκαλούνε τρόμο. Επίσης, θεωρώ ότι ο τρόπος με τον οποίο αφηγούμαι πια ιστορίες, δεν αφορά μεγάλα πλήθη. Μου αρέσει ο άλλος, σχεδόν, να μπορεί να ακούει τις σκέψεις μου, να μπορώ να χρησιμοποιήσω όποιες εντάσεις θέλω. Αυτό συμβαίνει περισσότερο στις πιο μικρές σκηνές. Τις πιο οικογενειακές σκηνές τις αγαπώ περισσότερο. Τη σκηνή δεν την θεωρούσα ποτέ σπίτι μου, δεν αισθανόμουν πάντα άνετα στην σκηνή. Εγώ μπήκα στον χώρο αλεξιπτωτιστής. Έχω τελειώσει χημικός. Ήταν να γίνω γενετιστής. Ερωτεύτηκα μια ηθοποιό και έγινα ηθοποιός. Αυτό. Στο γυμνάσιο τα πειράματα της χημείας τα δίδασκα εγώ στην τάξη. Δεν έχω καμία σχέση με το θέατρο. Είμαι ο πρώτος καλλιτέχνης στην οικογένεια. Οπότε αυτό δεν έχει φύγει. Απλώς έχω πια την ευχαρίστηση να επιτρέπω στον εαυτό μου πάνω στην σκηνή να είμαι εγώ. Να απολαμβάνω αυτό που έχει συσσωρευτεί μέσα μου. Και αυτό να το διοχετεύω σε αυτούς που είναι γύρω.
Πως αναπολείς το καμαρίνι;
Η πρώτη εικόνα που μου έρχεται είναι τα καμαρίνια στον Μαξίμ Γκόργκι, στο Βερολίνο, όπου κάθε μέρα, στην γκαρνταρόμπα του θεάτρου, τα ρούχα της πρόβας μας τα έπλεναν και μας τα σιδέρωναν. Υπήρχε ειδική γκαρνταρόμπα και τα είχαμε σε κάθε πρόβα έτοιμα! Πρέπει να έχω χρησιμοποιήσει καμαρίνι στην ζωή μου 10 φορές. Το καμαρίνι είναι μια πολύ ωραία ιστορία, φτάνει να μην κάθεσαι πολλή ώρα μέσα.
Πώς επηρεάζεσαι από την σημερινή ελληνική κοινωνία και τι αντίκτυπο έχει αυτό στην δουλειά σου;
Είχε τρομερό αντίκτυπο μέχρι πριν από δύο χρόνια όπου συνέβησαν τα πάντα και στην ζωή μου. Οπότε αναγκαστικά το έφερα στην δουλειά μου. Η παράσταση με την οποία έφυγα στο Βερολίνο ήταν μια παράσταση για την οποία μιλούσα για την ζωή μου στην Ελλάδα και ήταν μια παράσταση που με σημάδεψε, όπως και η ζωή μου τότε στην Ελλάδα. Τώρα που γύρισα δεν με επηρεάζει καθόλου, ούτε την δουλειά μου. Είμαι σε ένα επόμενο στάδιο. Τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας δεν τα φέρω, πια στην δουλειά μου, σαν πρώτο επίπεδο. Σχετικά με την κρίση ότι ήταν να μου συμβεί, μου συνέβη με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Οπότε, τώρα είμαι σε ένα μεταθανάτιο στάδιο. Ζω μια μεταθανάτια ζωή. Είμαι βαθύτατα άθεος, φονταμενταλιστής και τον όρο μεταθανάτιος τον χρησιμοποιώ τελείως συμβολικά, όπως έτσι γράφτηκε εξαρχής. Προσπαθώ να την ανανεώσω την ζωή μου και να την στρέψω προς μία κατεύθυνση που θα αφήσει πίσω όλη την καταστροφή . Δεν φέρω το έξω στην δουλειά.
Είσαι πολύ ενεργός χρήστης του Facebook. Μίλησέ μας λίγο για αυτό.
Τα τελευταία 2 χρόνια είμαι πολύ. Μιλάω ως Κωστής. Δεν έχω φτιάξει κάποια περσόνα. Ο Κωστής είναι ένας χαμός από πράγματα. Υπήρξα πάντα ένα πολιτικό όν, προέρχομαι από πολιτική οικογένεια, ανακατεύομαι από πολύ μικρός με την πολιτική και όχι τα κόμματα. Έχω πολιτική άποψη πολλή βαθειά. Το Facebook είναι μια ιστορία που μπορείς να την χρησιμοποιήσεις με πολλούς τρόπους. Εγώ την χρησιμοποιώ με όλους. Δηλαδή, μπορώ να σου γράψω για την δουλειά μου, ταυτόχρονα όμως μπορώ να σχολιάζω αυτά που έχω διαβάσει, τα νέα της ημέρας, την άποψή μου για κάτι, μπορώ να ανεβάσω κάποια φωτογραφία, γιατί είμαι και φωτογράφος, από πολύ μικρός. Αυτό έκανα πρώτα. Και μπορώ να ανεβάσω και ένα τραγούδι. Καταρχήν, οι φίλοι μου είναι άνθρωποι που γνωρίζω δια ζώσης. Έχω την αίσθηση, λοιπόν, πάντα, ότι μιλάω σε μια παρέα. Μεγάλη παρέα. Είναι άνθρωποι που με ξέρουν, με έχουν δει στα μάτια. Βέβαια, πλέον, μετά από κάποια γεγονότα που έγιναν πριν 2 χρόνια, υπάρχουν και κάπου 8.000 άνθρωποι που ακολουθούν αυτά που γράφω δημόσια. Με αφήνει παγερά αδιάφορο. Γράφω αυτό που σκέφτομαι. Πολλές φορές γράφω με θυμό, με οργή, άλλες φορές με χιούμορ. Ευτυχώς, πια, υπάρχει πιο πολύ χιούμορ, παρά θυμός. Γιατί παλιά υπήρχε πολύς θυμός και αυτό το χρωστάω στο Βερολίνο. Με ηρέμησε, με γαλήνεψε και με βοήθησε να βάλω περισσότερο χιούμορ και υπομονή. Είμαι ένας άνθρωπος που μέχρι το 2012-13 ήμουν έξω στον δρόμο. Έχω δει αρκετά πράγματα. Τώρα προσπαθώ να το δω κάπως αλλιώς. Υπάρχουν στιγμές που αντιλαμβάνομαι ότι απευθύνομαι πιο ανοιχτά και άλλες στιγμές πιο κλειστά. Έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου ένα πράγμα. Επειδή είμαι αυτός που είμαι, δεν υπάρχει κανένας λόγος να λογοκρίνω την σκέψη μου. Ναι, θα το γράψω στο Facebook γιατί τα τελευταία χρόνια είναι ένα βήμα δημόσιου λόγου. Μπορεί να το κοροϊδεύουμε αλλά είναι ένα βήμα δημόσιου λόγου. Υπάρχει τρόπος, και έχει αποδειχτεί, ότι τα σόσιαλ μίντια μπορεί να σώσουν κόσμο. Όπως έγινε με το τουίτερ στην εξέγερση του στην Κωνσταντινούπολη όπου ο κόσμος «τουίταρε» που είναι οι διμοιρίες της αστυνομίας. Ο Ερντογάν δεν ήταν χαζός όταν έκλεισε το Facebook και το τουίτερ. Επίσης, λόγω αυτού, έχουμε ανακαλύψει ποιος είναι ο διπλανός. Απλά, όπως σε όλα τα πράγματα, άλλο η χρήση και άλλο η κατάχρηση, η μανία.
Κωστή ποια η σχέση σου με τον σκηνοθέτη; Θεωρείς ότι είσαι εργαλείο του ή λειτουργείς ως ανεξάρτητος καλλιτέχνης;
Γενικά συμπαθώ τους σκηνοθέτες οι οποίοι αντιλαμβάνονται ότι η θέση τους, είναι ισοδύναμη με τη δική μου. Δηλαδή, τον σκηνοθέτη θα τον αντιλαμβάνομαι σαν συνεργάτη ισόνομο και ισοδύναμο, ο οποίος έχει απλά τον τελευταίο λόγο του αποτελέσματος, γιατί βλέπει κάτι απ’ έξω, που εγώ δεν μπορώ να το δω. Ο σκηνοθέτης που θα λειτουργήσει έτσι, θα είναι σκηνοθέτης που θα γίνει και φίλος μου εκτός δουλειάς. Επειδή κι εγώ έχω κάνει μερικές σκηνοθετικές δουλειές προσπαθώ να είμαι έτσι συνέχεια. Σιχαίνομαι επίσης, την επίθεση πάνω στην πρόβα. Έχω τελειώσει μια σχολή στην οποία το «ντου» του δασκάλου ήταν άποψη. Επίσης, επειδή έχω δουλέψει με τον Λευτέρη Βογιατζή που ήταν της ίδιας σχολής με τον Τάσο Μπαντή, Δημήτρη Καταλειφό και ξέρω τι σημαίνει «ντου» στην πρόβα. Να λιποθυμάς και ο άλλος να σου λέει ,συνεχίζουμε. Αυτά έχουν πεθάνει, αυτά έχουν τελειώσει, χαίρεται και αντίο σας! Επίσης, όπως με κουράζουν αυτά, με κουράζουν και εκείνοι που έρχονται στην πρόβα και δεν ξέρουν τι θέλουν. Χαοτικοί , που νομίζουν ότι μόνο με το όνομά τους ή με το στάτους τους, μπορούν να κάνουν μια παράσταση. Αυτές οι συνομοταξίες δεν με ξαναπήραν ποτέ στην δουλειά. Το ισότιμο, η συνεργασία , η ισοπολιτεία είναι το ά και το ω για εμένα. Η απόλυτη φορά που το πέτυχα αυτό στην ζωή μου, ήταν η τελευταία παράσταση στην οποία συμμετείχα, ο «Μορφωμένος», που ήμασταν οι τρεις. Η δραματολόγος, ο Κωνσταντίνος κι εγώ, και ο καθένας ήξερε ποιο ήταν το όριο του, η δουλειά του. Ο καθένας δούλευε σαν σκυλί να φέρει το καλύτερο στην πρόβα, και γι’ αυτό ήταν η πιο ουσιαστική και χωρίς βάσανο, με την κακή έννοια, δουλειά. Φυσικά δεν είναι απλό, αλλά δεν είχε κούραση. Και θέλω να το πώ αυτό, και για την παράσταση με τον Σίμο Κακάλα, όπου σε μεγάλο βαθμό ήταν έτσι. Ο Σίμος είναι ένας άνθρωπος που το έχει αυτό σε πολύ μεγάλο βαθμό. Και τον εκτιμώ πολύ γι’ αυτό γιατί έμαθα και πράγματα μαζί του.
Επηρεάζεσαι από τους γύρω σου όταν δουλεύεις για έναν ρόλο, μια παράσταση;
Συνέχεια. Μ’ αρέσει πάρα πολύ. Είναι ένα καταπληκτικό παιχνίδι. Τα μάτια μου και τα αυτιά μου είναι συνέχεια γύρω. Φυσικά και όλα αυτά τα στοιχεία τα χρησιμοποιώ, όχι αναγκαστικά σε ρόλους αλλά και στο να αντιλαμβάνομαι από τι περνάνε πολλές καταστάσεις. Όχι για να παίξω έναν ρόλο, αλλά για το πώς μια κατάσταση μπορεί να μην εξελίσσεται ακριβώς, ή το πώς ένας άνθρωπος μπορεί να μοιάζει κάπως και μετά να μιλήσει διαφορετικά. Αυτό μου ανοίγει εμένα έναν ορίζοντα. Ότι τα πράγματα δεν είναι ανάγκη να είναι συγκεκριμένα. Δεν ξέρεις. Γι’ αυτό και πάντα, σε παραστάσεις που υπάρχει κείμενο, εν αρχή είναι το κείμενο. Πρώτα θα καταλάβεις πολύ καλά τι συμβαίνει, και μετά θα αρχίσεις τις «μαγκές» να παίξεις. Να παίξεις τι; Βγαίνουνε και παίζουνε τους ρόλους… Εγώ είμαι ο ρόλος. Αυτό είναι η φωνή μου, το σώμα μου, αυτό που δεν έχω σταματήσει ποτέ να παρατηρώ. Είναι ο ίδιος μου ο εαυτός. Η πραγματική εγγραφή είναι κατά 80% της δικής μου πορείας. Από το εξωτερικό ως το εσωτερικό. Από το πώς αποφεύγω να σε κοιτάω όταν μιλάω θερμά για κάτι. Το έχω παρατηρήσει ότι το κάνω, ξέρω από πού έχει προέλθει, πιο μέλος της οικογένειάς μου έχω αντιγράψει και ποια ανάγκη βρίσκω εγώ, όταν μιλάω για κάτι, να το κάνω. Αυτό είναι πολύ χρήσιμο για την δουλειά μας. Γιατί έτσι ελαττώνεται και το φαντασιακό κομμάτι στην δουλειά και γίνεται κάτι που ξέρω τι συμβαίνει. Μέχρι και αλαζονεία κρύβει αυτό που κάνω. Μέχρι και ένα μικρό «εγώ» τσιμπημένο. Ο σκοπός είναι να ξέρω τι συμβαίνει, να ξέρω να το διαχειρίζομαι και να ξέρω να το χρησιμοποιώ όταν πρέπει. Εννοώ, εκτός της δουλειάς δεν μπορείς.
Έκανα μετά από πολλά χρόνια, ρόλο, φέτος. Κάναμε με τον Σίμο Κακάλα στο Θέατρο Τέχνης το «Ο φόβος τρώει τα σωθικά» του Φασμπίντερ. Ταινία – παράσταση. Για πρώτη φορά είχα την πρόκληση ενός ανθρώπου, ο οποίος είναι μέρος μιας πολύ ονομαστής ταινίας. Τι κάνεις εκεί; Πας να κάνεις αυτόν; Έφερε τον εαυτό του στην ταινία. Εγώ τι έπρεπε να κάνω σε μια παράσταση που ήταν με μάσκες και ο ρόλος μου ήταν ρεαλιστικός; Ταυτόχρονα γκροτέσκο και κινηματογραφικό. Και μου λέει ο Σίμος, ότι και να κάνεις να κόψεις το προτζέξιον στην φωνή. Δεν το έχω ξανακάνει ποτέ στην ζωή μου. Άρχισε να βγαίνει ο Άραβας με την κουστουμιά, πολύ ευγενικός. Αυτό απαιτεί μια υπερδιπλάσια προσπάθεια απ’ ότι έχουμε συνηθίσει εμείς. Όλο ήταν κλειστό. Το δουλεύω, το φτιάχνω και στις πρώτες παραστάσεις κάθομαι κάτω και, όπως ξεκινάει η παράσταση, ακούμε μια μουσική αραβική. Εκεί, λοιπόν, μου έρχεται όλη η εικόνα με τον πατέρα μου στην έρημο, στο αμάξι του, όπου μου έχει πάρει τα πρώτα γυαλιά ηλίου. Και στο λέω αυτό γιατί εγώ, μεγάλωσα στην Σαουδική Αραβία από τα 10 μέχρι τα 16. Αυτό, αν και το έφερα στην πρόβα, με κατέκλεισε όταν έγινε η παράσταση. Και πήγα να καταρρεύσω. Ξέχασα ότι υπάρχει κοινό! Και αυτό είναι η μεγαλύτερη χαρά ενός ηθοποιού.
Τι εύχεσαι;
Να πεθάνω στον ύπνο μου. (Παύση)
(και συμπληρώνει)
Και όχι μόνο αυτό! Υγεία και ειρήνη στον κόσμο!
Δημιουργία Video: Filmcat Productions
Συνεντεύξεις