Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, επέλεξε φέτος για τη συγγραφή του Μηνύματος της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου 2025, τον διεθνώς αναγνωρισμένο Έλληνα σκηνοθέτη και δάσκαλο, Θεόδωρο Τερζόπουλο.
Σκηνοθέτης, Δάσκαλος, Συγγραφέας, Ιδρυτής και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Θεάτρου Άττις, Εμπνευστής της Θεατρικής Ολυμπιάδας και Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής της Θεατρικής Ολυμπιάδας, ο Θεόδωρος Τερζόπουλος αποτελεί μια εξέχουσα προσωπικότητα στον ελληνικό και διεθνή καλλιτεχνικό χώρο με μια πλούσια και πολυσήμαντη πορεία εδώ και σαράντα χρόνια.
Διεθνώς αναγνωρισμένος και καταξιωμένος τόσο για το εμπνευσμένο καλλιτεχνικό και συνεχώς εξελισσόμενο εκπαιδευτικό του έργο, όσο και για την προώθηση της διαπολιτισμικότητας, με περισσότερες από δύο χιλιάδες τριακόσιες παραστάσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με δεκάδες βραβεύσεις και τιμητικούς τίτλους σε περισσότερες από 13 χώρες παγκοσμίως, με μια διεθνή βιβλιογραφία αφιερωμένη στο έργο του, Επίτιμος Καθηγητής σε ακαδημίες θεάτρου και πανεπιστήμια, ο Θόδωρος Τερζόπουλος αποτελεί τον σημαντικότερο διεθνή Έλληνα σκηνοθέτη.
Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου καθιερώθηκε το 1961 από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου (ΔΙΘ), με το πρώτο Μήνυμα να γράφεται από τον Ζαν Κοκτώ το 1962. Έκτοτε, η Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου εορτάζεται στις 27 Μαρτίου (ημέρα έναρξης της σεζόν του «Θεάτρου των Εθνών» το 1962 στο Παρίσι, που σηματοδότησε και τον πρώτο εορτασμό) από την παγκόσμια θεατρική κοινότητα, εκπροσωπώντας μια ευκαιρία υπενθύμισης της ετερότητας αυτής της καλλιτεχνικής έκφρασης και προώθησης του αντίκτυπου που το θέατρο έχει στις σύγχρονες κοινωνίες. Το ΔΙΘ τιμά κάθε χρόνο αυτή την παγκόσμια γιορτή, καλώντας μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου για τη συγγραφή του Μηνύματος. Το Μήνυμα μεταφράζεται σε περισσότερες από 40 γλώσσες, προωθείται μέσα από το δίκτυο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου και τα Εθνικά του Κέντρα (περισσότερα από 90 Εθνικά Κέντρα και πολλά Συνεργαζόμενα Μέλη) αλλά και θεατρικούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο, ενώ διαβάζεται ενώπιον δεκάδων χιλιάδων θεατών σε όλα τα θέατρα ανά τις πέντε ηπείρους και μεταδίδεται από τα Μ.Μ.Ε σε όλο τον κόσμο.
Από το 1962 έως σήμερα, περισσότερες από 60 σημαίνουσες προσωπικότητες του θεάτρου συνεισέφεραν με τις σκέψεις τους για το θέατρο, τον πολιτισμό και την ειρήνη μέσω των Μηνυμάτων της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου.
Ζαν Κοκτώ, Άρθουρ Μίλλερ, Λόρενς Ολίβιε, Πήτερ Μπρουκ, Έλεν Στιούαρτ, Πάμπλο Νερούδα, Ευγένιο Ιονέσκο, Μάρτιν Έσλιν, Έντουαρντ Άλμπι, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Αριάν Μνουσκίν, Αουγκούστο Μποάλ, Τζον Μάλκοβιτς, Ντάριο Φο, Κριστόφ Βαρλικόφσκι, Ανατόλι Βασίλιεφ, Έλεν Μίρρεν, Πίτερ Σέλλαρς, είναι μόνο μερικοί από τους
σημαντικότερους καλλιτέχνες του θεάτρου που, με τη συγγραφή του Μηνύματος, έγιναν μέρος των εορτασμών για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, από το 1962 έως σήμερα.
Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος ως ο συγγραφέας του Μηνύματος της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου 2025, αποτελεί τον δεύτερο Έλληνα καλλιτέχνη που λαμβάνει αυτή την τιμή -μετά τον Ιάκωβο Καμπανέλλη (2001)- και επάξια αφήνει το δικό του αποτύπωμα στην πολύτιμη παρακαταθήκη των Μηνυμάτων της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου με κοινωνούς τους δημιουργούς και φίλους της τέχνης του θεάτρου σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Το μήνυμα του Θόδωρου Τερζόπουλου
Μπορεί το θέατρο να αφουγκραστεί το SOS που εκπέμπει η εποχή μας, σε έναν κόσμο με πτωχοποιημένους πολίτες, έγκλειστους στα κελιά της εικονικής πραγματικότητας, περιχαρακωμένους στην ασφυκτική ιδιώτευσή τους; Σε έναν κόσμο με ρομποτοποιημένες υπάρξεις μέσα σε ένα ολοκληρωτικό σύστημα ελέγχου και καταστολής σε όλο το φάσμα της ζωής;
Ανησυχεί το θέατρο για την οικολογική καταστροφή, την αύξηση της θερμοκρασίας της γης, τις τεράστιες απώλειες της βιοποικιλότητας, τη μόλυνση των ωκεανών, το λιώσιμο των πάγων, την αύξηση των δασικών πυρκαγιών και τα ακραία καιρικά φαινόμενα; Μπορεί το θέατρο να γίνει ένα ενεργό κομμάτι του οικοσυστήματος; Το θέατρο παρακολουθεί το φαινόμενο των ανθρώπινων επιπτώσεων στον πλανήτη εδώ και πολλά χρόνια, αλλά δυσκολεύεται να συνδιαλλαγεί με αυτό το πρόβλημα.
Αγωνιά το θέατρο για την ανθρώπινη κατάσταση όπως αυτή διαμορφώνεται τον 21ο αιώνα, όπου ο πολίτης άγεται και φέρεται από πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, από δίκτυα ενημέρωσης και εταιρείες διαμόρφωσης κοινής γνώμης; Όπου τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όσο και αν διευκολύνουν, αποτελούν το μεγάλο άλλοθι της επικοινωνίας, γιατί προσφέρουν την απαραίτητη απόσταση ασφαλείας από τον Άλλον; Ένα διάχυτο αίσθημα φόβου απέναντι στον Άλλον, τον διαφορετικό, τον Ξένο, κυριαρχεί στις σκέψεις και τις πράξεις μας.
Μπορεί το θέατρο να λειτουργήσει ως ένα εργαστήρι συνύπαρξης των διαφορετικοτήτων, χωρίς να λάβει υπόψιν του το τραύμα που αιμορραγεί;
Το τραύμα αιμορραγεί και μας καλεί να ανακατασκευάσουμε τον Μύθο. Κι όπως λέει ο Χάινερ Μύλλερ, «ο μύθος είναι ένα σώρευμα, μια μηχανή, στην οποία μπορούν να προσαρτώνται συνεχώς καινούργιες κι άλλες μηχανές. Μεταφέρει την ενέργεια ώσπου η αυξανόμενη ταχύτητα να ανατινάξει τον κύκλο του πολιτισμού» και, θα πρόσθετα, τον κύκλο της βαρβαρότητας.
Μπορεί ο προβολέας του θεάτρου να φωτίσει το κοινωνικό τραύμα και να πάψει να φωτίζει παραπλανητικά τον εαυτό του;
Ερωτήματα που δεν επιδέχονται οριστικές απαντήσεις, επειδή το θέατρο υπάρχει και μακροημερεύει χάρη στα αναπάντητα ερωτήματα. Ερωτήματα που πυροδότησε ο
Διόνυσος, περνώντας απ’ τον γενέθλιο τόπο του, τη θυμέλη του αρχαίου θεάτρου, και συνεχίζοντας σιωπηλός το προσφυγικό ταξίδι του σε τοπία πολέμου, σήμερα, την παγκόσμια ημέρα του θεάτρου.
Ας κοιτάξουμε στα μάτια τον Διόνυσο, τον εκστατικό θεό του θεάτρου και του Μύθου, που ενώνει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, τέκνο δυο γεννήσεων, του Δία και της Σεμέλης, εκφραστή ρευστών ταυτοτήτων, γυναίκα και άνδρα, οργισμένο και πράο, θεό και ζώο, στο μεταίχμιο μεταξύ τρέλας και λογικής, τάξεως και χάους, ακροβάτη στο όριο ζωής και θανάτου. Ο Διόνυσος θέτει το θεμελιώδες οντολογικό ερώτημα «περί τίνος πρόκειται», ερώτημα που ενεργοποιεί τον δημιουργό προς την κατεύθυνση μιας ολοένα βαθύτερης έρευνας της ρίζας του μύθου και των πολλαπλών διαστάσεων του ανθρώπινου αινίγματος.
Χρειαζόμαστε νέους τρόπους αφήγησης που θα αποσκοπούν στην καλλιέργεια της μνήμης και στη διαμόρφωση μιας νέας ηθικής και πολιτικής ευθύνης με στόχο την έξοδο από την πολύμορφη δικτατορία του σημερινού μεσαίωνα. Θεόδωρος Τερζόπουλος