Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο bios η ομάδα Εμείς παρουσιάζει το έργο του Νίκου Καζαντζάκη Όφις και Κρίνο. Μια νύχτα, πριν από κάτι μήνες, τράβηξα από τη βιβλιοθήκη μου το Όφις και κρίνο, προσπαθώντας να θυμηθώ αν το είχα διαβάσει. Ξεφυλλίζοντας τις πρώτες σελίδες, συνειδητοποίησα πως όχι μόνο το είχα διαβάσει αλλά… το γνώριζα. Ήρθα αντιμέτωπος με λέξεις και φράσεις που είχαν τρυπώσει βαθιά μες στο ασυνείδητό μου και φάνταζαν ως μύχιες προσωπικές μου σκέψεις. Σκέψεις, όχι του συγγραφέα, μα ολόδικές μου. Ίσως τελικά και γι’ αυτό να μη θυμόμουν ότι το είχα διαβάσει, λέει ο σκηνοθέτης Χρήστος Θάνος. Το Greek Play Project τον συνάντησε και μιλήσαμε για την παράσταση.
Ο Καζαντζάκης είναι ένα μεγάλο, δύσκολο στοίχημα. Τι είναι αυτό που σας παρακίνησε;
Το δύσκολο κομμάτι μιας τέτοιας επιλογής είναι η ευθύνη. Όταν αναλαμβάνεις να παρουσιάσεις στο κοινό έναν τόσο σπουδαίο πνευματικό άνθρωπο, οφείλεις να έχεις απόλυτη συναίσθηση του μεγέθους της ευθύνης που αναλαμβάνεις. Χρειάζεται να έχεις θάρρος. Παράλληλα όμως απαιτείται να παραδοθείς άνευ όρων στις λέξεις και τις συλλήψεις τους συγγραφέα και να μη φοβηθείς να λερώσεις τα χέρια σου, σκάβοντας στα απύθμενα βάθη των διανοητικών και συναισθηματικών του κόσμων. Αν δεν είσαι ικανός να ακολουθήσεις αυτή την πορεία τότε, αυτομάτως, το θάρρος μετατρέπεται σε θράσος.
Το Όφις και κρίνο το πρωτοδιάβασα στην εφηβεία μου και έμελλε να καθορίσει όλη μου την μετέπειτα σκέψη. Θεωρώ πως βρίσκομαι πλέον σε μία ώριμη φάση να το αντιμετωπίσω και να το παρουσιάσω. Ένα σημαντικότατο όμως κίνητρο υπήρξε η καλλιτεχνική μου σύμπραξη με την Ηρώ. Όταν έχεις την τύχη να συνεργάζεσαι με έναν άνθρωπο που δεν φοβάται να διεισδύσει στα βάθη του Καζαντζάκη και παράλληλα διαθέτει τα τεχνικά και πνευματικά μέσα να ξεδιπλώσει όλο αυτό το μέγεθος επί σκηνής, κλείνεις τα μάτια και ξεκινάς.
Οι μεταφορές λογοτεχνικών έργων στο θέατρο έχουν γίνει κανόνας. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
Δεν ξέρω αν είναι πράγματι κανόνας και δεν με αφορά κιόλας. Προσωπικά, ασχολούμαι με ό,τι με αγγίζει σε βάθος. Με παρακινεί η ανάγκη και όχι το είδος.
Ποιες είναι οι βασικές δυσκολίες που είχατε να αντιμετωπίσετε εσείς; Πως αντιμετωπίσατε τις δυσκολίες της γλώσσας;
Η αλήθεια είναι πως δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερες δυσκολίες στη συγκεκριμένη δουλειά. Ίσως επειδή πρόκειται για ένα κείμενο το οποίο δούλευε μέσα μου από μόνο του εδώ και δεκαετίες. Και σίγουρα χάρη στην εξαιρετική συνεργασία που είχα με την Ηρώ. Μια τόσο ποιοτική γραφή και μια τόσο ευφάνταστη γλώσσα μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει στην εκφραστικότητα του ηθοποιού.
Πως λειτουργεί το έργο αυτό σήμερα, τόσες δεκαετίες από τη συγγραφή του;
Πρόκειται για ένα έργο βαθιά ερωτικό και υπαρξιακό. Κι αυτές είναι δύο έννοιες απόλυτα διαχρονικές. Δεν υπάρχει τίποτα το λόγιο στη γραφή του Καζαντζάκη, η οποία είναι γεμάτη από νεανική ορμή.
Πόσα κοντινές είναι οι έννοιες του θανάτου και του έρωτα;
Πρόκειται για δύο έννοιες εκ διαμέτρου αντίθετες και γι’ αυτό τόσο αλληλένδετες. Η γνώση του θανάτου είναι η μεγάλη τραγωδία του ανθρώπου. Είναι ένα πανίσχυρο δηλητήριο που κατατρώει κάθε στιγμή τα σωθικά μας. Και το μοναδικό αντίδοτο είναι ο έρωτας.
Η ομορφιά τι ρόλο πρέπει να έχει στη ζωή μας;
Η ομορφιά με την έννοια της υψηλής αισθητικής πρέπει να παίζει πρωταρχικό ρόλο στη ζωή μας. Ομορφιά είναι ό,τι ερεθίζει θετικά τις αισθήσεις μας με αποτέλεσμα να ζωντανεύει το μέσα μας. Και μ’ αυτό τον τρόπο γινόμαστε κι εμείς πιο όμορφοι. Ομορφιά είναι η άρια του Bach, η έναστρη νύχτα του Van Gogh, το ηλιοβασίλεμα, το πρόσωπο της γυναίκας όταν φτάνει σε οργασμό, το πεντακάθαρο χαμόγελο του μωρού. Γι’ αυτές τις στιγμές ομορφιάς είναι που αξίζει η ίδια η ζωή.
Σας απασχόλησε καθόλου η πραγματική ιστορία και τα πραγματικά πρόσωπα που βρίσκονται από κάτω;
Ομολογώ ότι ποτέ δεν με απασχολούν ιδιαίτερα τα κίνητρα και τα ερεθίσματα του κάθε δημιουργού. Αποφεύγω μάλιστα να μελετάω και τα καταγεγραμμένα στοιχεία της προσωπικότητάς του. Η σπουδαία δημιουργία ξεπερνάει τον τόπο και την εποχή που δημιουργήθηκε. Ξεπερνάει ακόμα και τον ίδιο της τον δημιουργό.
Όφις και Κρίνο. Ποιες έννοιες θα βάζατε στη θέση τους;
Πνεύμα και σάρκα. Σκοτάδι και φως. Θάνατος και έρωτας.
Μελλοντικά σχέδια;
Θεωρώ πως το Όφις και κρίνο έχει πολύ μέλλον μπροστά του και θα παλέψω γι’ αυτό. Οπωσδήποτε πάντως, θα ήθελα πολύ να ξανασυνεργαστώ με την Ηρώ.
Τι σας ανησυχεί στο ελληνικό θέατρο;
Θα μιλήσω γενικότερα για τις τέχνες και όχι απαραίτητα σε ελληνικό μονάχα επίπεδο.
Με ανησυχεί η εμμονή στην «επιφάνεια».
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Κείμενο: Νίκος Καζαντζάκης
Θεατρική προσαρμογή: Ηρώ Μπέζου – Χρήστος Θάνος
Σκηνοθεσία – Μουσική: Χρήστος Θάνος
Σκηνικά – Κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης
Φωτισμοί: Κώστας Μπεθάνης
Γραφιστικά: Γιάννης Καρδάσης
Παραγωγή: Εμείς – Ομάδα Συλλογικού Πολιτισμού
Ερμηνεύουν: Ηρώ Μπέζου, Χρήστος Θάνος
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Χώρος: Bios.Πειραιώς 84 Basement
Προγραμματισμένη Πρεμιέρα: Δευτέρα, 20 Ιανουαρίου
Ημέρες Παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη (έως 14 Απριλίου 2020)
Ώρα έναρξης: 21.00
Διάρκεια: 70’(χωρίς διάλειμμα)
Τιμή Εισιτηρίου: 12 ευρώ (κανονικό) και 8 ευρώ (μειωμένο, φοιτητικό, ανέργων, άνω των 65)
Προπώληση εισιτηρίων:
Συνεντεύξεις