ΛΕΥΚΩΜΑ: Πένυ Φυλακτάκη

Θυμάστε την πρώτη φορά που πήγατε θέατρο; Ποια παράστασή ήταν; Ή ποια ήταν η πρώτη παράσταση που θυμάστε;

Η πρώτη παράσταση που είδα ποτέ ήταν «Η Τύχη της Μαρούλας», καλοκαίρι, μια σκηνή – εξέδρα στην αλάνα έξω από το γήπεδο του ΠΑΟΚ στην Τούμπα,  πλαστικές άσπρες καρέκλες από κάτω. Αυτό που θυμάμαι είναι το μαλλί της γριάς που είχε κολλήσει στα χέρια μου γιατί δεν είχα φάει μπουκιά σε όλη την παράσταση, είχα τα μάτια καρφωμένα στη σκηνή.

Πότε καταλάβατε ότι θέλετε να γράψετε θέατρο;

Μετά τα 25, όταν ήδη είχα πάει σε εργαστήρι υποκριτικής. Ότι ήθελα να ασχοληθώ με το γράψιμο όμως το κατάλαβα πολύ μικρότερη. Πρώτη γυμνασίου έχω γράψει έκθεση «Ένα τροχαίο ατύχημα» και σύμφωνα με την άκρως παιδαγωγική και καθόλου ανταγωνιστική συνήθεια των δασκάλων -που νομίζω συνεχίζεται και σήμερα-  με βάζει η φιλόλογος να την διαβάσω ως «παράδειγμα προς μίμηση». Τελειώνω την ανάγνωση με την εκπνοή της ώρας. Ένας συμμαθητής μου, ο Αντώνης, καλή του ώρα εκεί που είναι, καθώς βγαίνουμε διάλειμμα μου ρίχνει ένα μπινελίκι και εξαφανίζεται. Στο διάλειμμα μού λέει ο διπλανός του ότι κατουρήθηκε γιατί δεν ήθελε να χάσει την συνέχεια. Ένιωσα βασίλισσα του σύμπαντος και η αίσθηση αυτή δεν έχει φύγει ακόμα.

Ποια ήταν η σχέση σας με το θέατρο μέχρι εκείνη τη στιγμή;

Με πήγαινε συχνά η μητέρα μου. Παρόλο που ακόμα δεν μπορεί να το πιστέψει πως το παιδί της παραστράτησε και δεν έχει μια κανονική δουλειά, αυτή ήταν που μου μετέφερε την αγάπη για το θέατρο και την αίσθηση ότι είναι ένα απαραίτητο μέρος της καθημερινής ζωής.

 

Ποιο ήταν το πρώτο έργο που γράψατε;

Το «Ε και;» το 2002.

Από που αντλείτε έμπνευση;

Από μια είδηση που θα ακούσω ή θα διαβάσω, από μια φράση, από ένα απλό καθημερινό συμβάν μέσα σε ένα λεωφορείο.

Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη διαδικασία συγγραφής που ακολουθείτε;

Κάθε έργο με οδηγεί μέσα από άλλα μονοπάτια, αλλά πρέπει πρώτα τα το δω όλο το έργο μέσα στο μυαλό μου, τις αδρές γραμμές της πλοκής, τον τόπο που διαδραματίζεται, την αίσθηση που θέλω να αφήσει στο τέλος. Αυτό μπορεί να πάρει μήνες. Μετά από αυτή τη διαδικασία το γράψιμο στη σελίδα απαιτεί πολύ λιγότερο χρόνο, μερικές φορές μέρες.

Που γράφετε συνήθως;

Μπορώ να γράψω παντού. Τελευταία μου αδυναμία: το γράψιμο μέσα στον ηλεκτρικό του ΗΣΑΠ.

Ποιος είναι ο πρώτος άνθρωπος που διαβάζει τα έργα σας;

Η μαμά μου και η αδερφή μου. Αν περάσω αυτές τις Συμπληγάδες, δεν φοβάμαι τίποτα.

Πόσο περιορίζουν ή ορίζουν τη συγγραφή ενός  θεατρικού έργου, οι τεχνικές δυσκολίες παρουσίασης του;

Τι τεχνικές δυσκολίες παρουσίασης να αντιμετωπίσει ένα είδος όπως το θέατρο, όπου κρατάς μια πινακίδα που λέει «Χώρα της Σφυρίχτρας» και όλοι το αποδέχονται χωρίς δεύτερη κουβέντα; Η θεατρική σύμβαση στηρίζεται στη σημειωτική του συμβόλου, άρα δεν υπάρχει στην ουσία δυσκολία παρουσίασης. Τι μπορεί να σκεφτείς που να μην μπορεί να αποδοθεί επί σκηνής; Ιπτάμενοι άνθρωποι; Και πάλι, μια έξυπνη κινησιολογία μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Αν παρουσιαστεί δυσκολία, σημαίνει ότι ο συγγραφέας δεν κατέχει στην ολότητα τους τις θεατρικές συμβάσεις για να ξέρει να τις χρησιμοποιεί.

Τα έργα σας γράφονται πρώτα μέσα σας;

Ναι, απαραιτήτως, όπως είπα και πριν.

Πως βρήκε το πρώτο σας έργο το δρόμο του για τη σκηνή;

Το «Ε και;» το είχα καταθέσει σε έναν διαγωνισμό συγγραφής έργου το 2004. Δεν πήρε κάποια διάκριση αλλά κέρδισε κάτι πολύ σημαντικότερο: το πρόσεξε ένας από τους σημαντικότερους θεατράνθρωπους του καιρού μας και πνοή ζωής για την θεατρική Θεσσαλονίκη, ο Νικηφόρος Παπανδρέου, που τύχαινε να είναι στην κριτική επιτροπή εκείνου του διαγωνισμού. Μου έκανε την πρόταση και έτσι ανέβηκε με τον τίτλο «Ποιος είναι δίπλα μου;» από την Πειραματική Σκηνή της Τέχνης το 2006.

Πως νιώθετε όταν βλέπετε ένα έργο σας στη σκηνή;

Σαν θεατής στο έργο κάποιου άλλου. Εντυπωσιάζομαι, γελάω, συγκινούμαι. Φίλος με έχει ρωτήσει: «συγνώμη, εσύ δεν το έγραψες; Κάνεις λες και πρώτη φορά το ακούς.» Με γοητεύει τόσο η παράσταση, θεωρώ πράγματι ότι το θεατρικό κείμενο είναι η απαρχή μιας ένωσης τεχνών μέχρι να φτάσουμε στην πρεμιέρα που αποστασιοποιούμαι εντελώς όσο προχωρούν οι πρόβες.

Αγαπάτε κάποιο έργο σας περισσότερο;

Κάθε φορά το μικρότερο «παιδί» μου. Μέχρι να γεννηθεί το επόμενο.

Επιθυμείτε, επιδιώκετε τη συμμετοχή σας στη διάρκεια των δοκιμών;

Όχι, ποτέ, εκτός κι αν μου ζητηθεί. Η δουλειά μου έχει τελειώσει πριν ξεκινήσουν οι πρόβες, και χρέος μου θεωρώ να έχω θωρακίσει το έργο μου απέναντι σε κάθε ασάφεια, σκηνοθετισμό, ή οτιδήποτε μπορεί να το αλλοιώσει. Πρέπει να μπορεί να υπερασπιστεί μόνο του τον εαυτό του.

Υπάρχει κάποιο έργο σας που δεν αγαπάτε;

Όχι. Κάθε μου έργο είναι κομμάτι μιας περιόδου της ζωής μου.

Οι ήρωές σας επανέρχονται στα έργα σας;

Κάποιοι ναι. Σε δύο τρία έργα στη σειρά και ύστερα όχι. Μάλλον χρειάζονται περισσότερα από ένα κείμενα για να «εξαντληθούν» μέσα μου.

Υπάρχει κάποιος ήρωάς σας που για κάποιο λόγο σας ακολουθεί;

Ο αθώος ιδεολόγος. Ο φωτεινός άγγελος.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας θεατρικός συγγραφέας;

Κοινοτυπία αλλά δεν θα πω ψέματα για να την αποφύγω: Άντον Πάβλοβιτς Τσέχωφ.

Πιστεύετε ότι μπορεί να διδαχθεί η θεατρική γραφή;

Όπως κάθε τέχνη. Οι κανόνες και οι συμβάσεις της, φυσικά και ναι. Από κει και πέρα, αρχίζει η μαγεία. Εκατομμύρια ξέρουν πιάνο, και είναι και ένας Μότσαρτ που το έκανε να κελαηδήσει με ήχους πρωτόγνωρους. Αυτό δεν διδάσκεται.

Υπάρχει μια ιστορία που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας για κάποιο έργο σας;

Δεκέμβριος του 2013 στην κωμωδία μου «Φτυστός ο Μακαρίτης». Συνειδητοποιούμε όλοι στην πρόβα τζενεράλε ότι η παράσταση έχει ξεφύγει στο χρόνο και πρέπει να κοπούν οπωσδήποτε 20 λεπτά. Όλο το βράδυ γράφω, κόβω και ράβω, αφαιρώ παραπάνω από 20 λεπτά, αλλά η αγωνία είναι μία: πότε θα προλάβουν να μάθουν τις αλλαγές οι ηθοποιοί; Δεν μιλάμε απλώς για μια ατάκα περισσότερη ή λιγότερη. Μιλάμε για δομικές αλλαγές για να πυκνώσει η πλοκή, διαφορετικές είσοδοι και έξοδοι, το κείμενο έχει αλλάξει ριζικά για να κρατηθεί η ιστορία και να μικρύνει ο χρόνος. Την ημέρα εκείνη φυσικά το μέηλ μου δεν λειτουργεί, σύμφωνα με τον παγκόσμιο νόμο του Μέρφυ. Τα εκτυπώνω και καταφέρνουμε να βρεθούμε όλοι ηθοποιοί, σκηνοθέτης και εγώ μιάμιση ώρα πριν την πρεμιέρα, οπότε και παίρνουν το καινούργιο κείμενο στα χέρια τους. Αρχίζει η παράσταση και εγώ προσεύχομαι να πεθάνω να μην τη δω. Η παράσταση σκίζει και το έργο γίνεται sold-out επιτυχία για δύο χρόνια. Αυτό που δεν θα ξεχάσω ποτέ είναι η ένταση και τα δάκρυα, η απέραντη αγάπη και το νοιάξιμο που μοιράστηκα με αυτούς τους ανθρώπους μόλις έπεσε η αυλαία και καταρρεύσαμε όλοι πίσω από την κουρτίνα ο ένας στην αγκαλιά του άλλου, σαν ναυαγοί που επέζησαν. Τους ευχαριστώ και από αυτές τις γραμμές. Αυτό είναι το θέατρο για μένα. Ταξίδι σε άγρια θάλασσα και είναι ευλογία να έχεις καλούς συντρόφους για όσο διάστημα κρατήσει. 

Φυλακτάκη

Συνεντεύξεις

Μετάβαση στο περιεχόμενο