της Ειρήνης Μουντράκη

Παρακολουθώντας τον Μεγάλο Δαμαστή του Δημήτρη Παπαϊώαννου δεν έχεις καμία άλλη επιλογή εκτός από το να βγεις από το θέατρο απόλυτα γοητευμένος. Εκστασιασμένος από την ομορφιά των σωμάτων, από τη γοητεία της εικόνας, την εξαίρετη χρήση του μύθου και τη σύμπλευσή του με το παρόν και το μέλλον, τον διάλογο μεταξύ έργων τέχνης, την υψηλή αισθητική του μίνιμαλ, τις συνομιλίες με το προσωπικό καλλιτεχνικό του παρελθόν.

            Ο μύθος της Περσεφόνης, ο κύκλος της ζωής, ο θάνατος και η αναγέννηση, το συνειδητό και το ασυνείδητο, η ύλη και το πνεύμα σε μια ευφυή δραματουργία εικονοποιίας. Ένας προσεκτικά  σχεδιασμένος καμβάς για να παρουσιαστεί το μυστηριώδες ταξίδι της ζωής στη γη, αυτή η σύντομη περιπλάνηση που μοιάζει το ίδιο ασταθής όσο και ο βηματισμός του ανθρώπου στο φεγγάρι. «Αυτοσχέδιο τσίρκο στο μυαλό κάποιου που είδε την ιστορία του κόσμου γραμμένη πάνω στα σώματα των ανθρώπων που αγάπησε και πάνω στην τέχνη των ανθρώπων», το χαρακτηρίζει ο ίδιος ο σκηνοθέτης. Δοκιμές, προσπάθειες, όνειρα, χαρές και απογοητεύσεις, πόθοι και παραιτήσεις. Κυρίως όμως Ματαιότητα. Όσο και να προσπαθήσει κανείς, όσο μακριά και να φτάσει, η μόνη βεβαιότητα είναι ο θάνατος. Μόνο που αυτή η βεβαιότητα οδηγεί και στην άνα-γέννηση. Όλα είναι παρόντα στην παράσταση του Παπαϊωαννου χωρίς όμως να επιδιώκουν την συναισθηματική φόρτιση και τη συγκίνηση. Ουσιαστικά, καθαρά και άμεσα δηλώνουν και υποδηλώνουν αλλά δεν προκαλούν το θυμικό. Με την παράσταση αυτή, μετά την Πρώτη Ύλη (2012) και το Still Life (2014) κάνει ένα βήμα παραπέρα. Ο Μεγάλος Δαμαστής είναι μια οπτικοποιημένη φιλοσοφική πραγματεία. Όλη η παράσταση διαπερνάται από τον κυνισμό και το χιούμορ των δύο νεκροθάφτων του Άμλετ του Σαίξπηρ – σκηνή που τόσο εύστοχα ενέταξε και στη δική του παράσταση.

Μια επικλινής επιφάνεια, λεπτές γκρι – μαύρες πλάκες που καλύπτουν η μία την άλλη σε αλλεπάλληλες στρώσεις, ρωγμές που επιτρέπουν εισόδους και εξόδους, ενταφιασμούς και εκταφές, καλύψεις και αποκαλύψεις. Ένα αφαιρετικό τοπίο που μεταμορφώνεται μόνο μέσω των κορμιών. Άλλωστε, τα ίδια τα σώματα είναι τοπία. Είναι τα πεδία των συγκρούσεων και των αναταράξεων, των ενώσεων και των αποσχίσεων. Ολόκληρα ή θραυσματά τους τα κορμιά δημιουργούν ένα παιχνίδι ψευδαισθήσεων και μαγείας. Στα κορμιά εγγράφεται η ιστορία του κόσμου, το παρελθόν και το μέλλον του, οι δυνατότητες και οι διαψεύσεις του, η φθορά και η αφθαρσία του.

            Δεν θα βγάλουμε εύκολα από το μυαλό μας την εικόνα των παπουτσιών που έχουν ρίζες και τον ερμηνευτή που τα φοράει και περπατάει ανάποδα υποδηλώνοντας το διχασμό μεταξύ ύλης και πνεύματος, ή την εικόνα με τα βέλη που καρφόντονται στη γη και γίνονται στάχυα για να μαζευτούν και να γεμίσουν το καλάθι της Δήμητρας, τους Κένταυρους ή τη σκηνή των επιστημόνων που μετατρέπεται σε ένα μακάβριο ανθρωποφαγικό δείπνο ή την τελευταία εικόνα με τη νεκροκεφαλή πάνω σε ένα βιβλίο.

Όλα αυτά με σιωπές, τη μουσική του Γαλάζιου Δούναβη, έργο 314 και ηχητικά περιβάλλοντα που εναλλάσσονται υπογραμμίζοντας τις καταστάσεις και τις εικόνες αλλά και φωτισμούς που παραπέμπουν στους πίνακες του Ελ Γκρέκο. Σκοτάδια που πνίγονται από ένα εσωτερικό, απόκοσμο φως.

Και οι δέκα χορευτές πρέπει να αναφερθούν για την εξαιρετική τους παρουσία. Συγχαρητήρια στον καθένα ξεχωριστά αλλά και στο σύνολό τους: Παυλίνα Ανδριοπούλου, Άλεξ Βαγγέλης, Έκτορας Λιάτσος, Γιάννης Μίχος, Ευαγγελία Ράντου, Καλλιόπη Σίμου, Δρόσος Σκώτης, Χρήστος Στρινόπουλος, Γιώργος Τσιαντούλας, Κώστας Χρυσαφίδης.

Τα ίδια συγχαρητήρια αναλογούν και στους συνεργάτες του Παπαϊωάννου. Την Τίνα Τζόκα (σχεδιασμός σκηνικού και art direction), ­­- ­τη νεαρή σκηνογράφο που θέτει τον πήχυ των προσδοκιών μας πολύ ψηλά –, τον Άγγελο Μέντη στα κοστούμια, την Εβίνα Βασιλακοπούλου στον σχεδιασμό του φωτισμού, τον Γιώργο Πούλιο στον ηχητικό σχεδιασμό και χειρισμό, τον Στέφανο Δρουσιώτη στη μουσική επεξεργασία, τον Νεκτάριο Διονυσάτο στη γλυπτική και την Μαρία Ηλία στη ζωγραφική κοστουμιών και σκηνικού.

Αβινιόν, Παρίσι, Άμστερνταμ, Βαρκελώνη, Στοκχόλμη, Βασιλεία, Νάπολη, Μαδρίτη, Σεούλ, Ταϊπέι, Λισαβόνα, Πόρτο, Λουξεμβούργο περιμένουν τη σειρά τους για τον Μεγάλο Δαμαστή που ξεκινάει το ταξίδι του σε λίγες μέρες. Είμαι όμως σίγουρη πως αυτή η παράσταση θα μας απασχολήσει για καιρό. 

Μουντράκη

Απόψεις