Φύκι στον βυθό της Π. Φυλακτάκη στο Skrow Theatre

  •  Δημοσιεύτηκε στις: 22/01/2019

της Ειρήνης Μουντράκη

Το Φύκι στο Βυθό της Πένυς Φυλακτάκη είναι ένα από τα έργα της νεότερης εσοδείας που αγαπώ ιδιαίτερα. Ξεχώρισε και βραβεύτηκε από την Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος στον 1ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Θεατρικού Έργου 2017 (η γράφουσα ήταν μέλος της Επιτροπής), παρουσιάστηκε στο Θέατρο Τέχνης-Σκηνή Φρυνίχου στα πλαίσια του «Φεστιβάλ Αναλογίων 2017» και ήταν ανάμεσα στα έργα που παρουσιάστηκαν στα αγγλικά στo New York University, στα πλαίσια των αναγνώσεων νέων ελληνικών έργων που διοργάνωσε το Greek Play Project στη Νέα Υόρκη σε συμπαραγωγή με το Eclipses Theatre Group τον περασμένο Μάιο (2018).
Το έργο είναι μια ευκαιρία για την συγγραφέα να διεισδύσει βαθειά στα προβλήματα της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας, του πυρήνα του κοινωνικού ιστού, αλλά και να αναμετρηθεί με ένα πρόβλημα των μοντέρνων καιρών: τη σχέση του ανθρώπου με τον χρόνο και το χρήμα. Η συγγραφέας γράφει ρεαλιστικά, αυστηρά σχεδόν, έτσι ώστε να μπορέσουν να γίνουν οι απαραίτητες ρωγμές εκεί που η ίδια κρίνει απαραίτητο. 
Δύο αδέλφια επιστρέφουν στο νησί τους και στο πατρικό τους σπίτι μετά από απουσία χρόνων με αφορμή τον θάνατο του πατέρα τους. Ο άνδρας μαζί με τη γυναίκα και τον γιο του, η γυναίκα μόνη της. 86400 θα λάβει αυτός που θα μπορέσει μέσα σε 24 ώρες να προτείνει τον καλύτερο τρόπο επένδυσης. Μπροστά στην πιθανότητα της απόκτησης αυτής της περιουσίας, ― μια περιουσία που δεν ορίζεται επακριβώς ― οι ήρωες αναγκάζονται να έρθουν αντιμέτωποι με θαμμένες αλήθειες χρόνων, με τους φόβους, τις τύψεις και τις ενοχές τους. Εκεί, στο σπίτι μπροστά στη θάλασσα (που μπορεί να είναι η διαφυγή, το τέλος ή το μήνυμα ζωής και ελπίδας που αναμένει κανείς) οι ήρωες αντιμετωπίζουν τον χρόνο που τρέχει, το παρελθόν και το παρόν, τα φαντάσματα της προηγούμενης ζωής τους αλλά και την αγωνία του μέλλοντος. 
Ο απών-πατέρας τους κινητοποιεί για να αποκατασταθεί ένα είδος τάξης το οποίο απέχει πολύ από αυτό που θα θεωρούσαμε «ευτυχισμένο τέλος». Όμως ούτε στη ζωή μπορεί κανείς να ελπίζει πάντοτε στο ευτυχισμένο τέλος. Και η Φυλακτάκη είναι σπουδαία στον τρόπο που μεταγγίζει τη ζωή στο θέατρο και το θέατρο στη ζωή. 
Αξίζει να αναφερθεί ότι αυτό το θέμα του αποπροσανατολισμού μέσω μιας διαθήκης ενδιαφέρει πολύ τη συγγραφέα η οποία είχε καταπιαστεί και στο παρελθόν μαζί του, όταν  το 2004 μετέγραφε το διήγημα του Δημήτρη Χατζή Η διαθήκη όπου και πάλι ένας θάνατος και μια μυστηριώδης διαθήκη αναστατώνει και ενεργοποιεί τη ζωή μιας μικρής επαρχιακής πόλης.

Η παράσταση που παρακολούθησα στο Skrow Theatre με απογοήτευσε βαθιά καθώς η σκηνοθετική ανάγνωση του Κωνσταντίνου Μάρκελλου ήταν κατά τη γνώμη μου εντελώς λανθασμένη. Ο σκηνοθέτης προσπάθησε να υποτάξει το έργο σε έναν βεβιασμένο σουρεαλισμό με αποτέλεσμα να διαλύσει τους ιστούς του και να το κάνει να φαίνεται αστείο, μια παρωδία του ίδιου του του εαυτού, καθώς το έργο αντιστεκόταν από την ίδια του τη φύση σε κάτι τέτοιο.  
Θα ξεκινήσω από τον αδικαιολόγητο σκηνικό χώρο που επιμελήθηκε η Ζωή Μολυβδά Φαμέλη. Ένα σπίτι πάνω στη θάλασσα, γεμάτο υγρασία, άμμο και φύκια αποδίδεται σκηνικά με έναν ημιυπόγειο χώρο από ψεύτικο γκαζόν και ένα άχαρο ξύλινο τραπέζι στη μέση που δεν δικαιολογεί την υπαρξή του. Στην πλάτη της σκηνής, και με ένα σκληρό κίτρινο χρώμα, ένας τοίχος με τετραγωνα παράθυρα από όπου κάνουν άστοχα την εμφάνισή τους οι ηθοποιοί, θυμίζοντας τα τετράγωνα των αστέρων. Τα κοστούμια της Μαρίας Καραθάνου άστοχα και αυτά και δίχως έμπνευση απομακρύνουν τους ήρωες από την ανθρώπινη φύση τους και τους κάνουν καρικατούρες, σαν να έχουν ντυθεί κάτι άλλο. Ειδικά το κοστούμι της Γιαννουδάκη, κάτι μεταξύ δήθεν σταρ του κινηματογράφου και αλκοολικής μανιοκαταθλιπτικής.  
Μεγάλο δραματουργικό λάθος και το κόψιμο του μικρού αλλά καθοριστικού ρόλου του συμβολαιογράφου και η αντικατάστασή του από μία φωνή (εκείνη του Ηλία Ζερβού). Σε αυτό το έργο που όλα καθορίζονται από την παρουσία η επιλογή της απουσίας κάποιου είναι ακόμη ένα «χτύπημα» κάτω από τη μέση για το έργο.
Δεν έχει νόημα, θα ήταν άδικο, να μιλήσω για τους ηθοποιούς που υποστήριξαν το εγχείρημα ως όφειλαν. Η Νεκταρία Γιαννουδάκη, η Θεοδώρα Σιάρκου, ο Νίκος Παντελίδης είναι έμπειροι και καλοί ηθοποιοί που όμως στην παρούσα συνθήκη δεν είχαν τη δυνατότητα να «ανασάνουν» και να χτίσουν πραγματικούς ήρωες. Για τον νεαρό Γιώργο Σαββίδη δεν θα μπορούσα να έχω γνώμη από την εδώ παρουσία του. 
Το έργο ήρθε στους θεατές αποστραγγισμένο από κάθε εικόνα, από κάθε συναίσθημα. Ελπίζω γρήγορα σε ένα νέο του σκηνικό ανέβασμα που θα το δικαιώσει.