Aydin Talibzadeh

Κριτικός θεάτρου, καθηγητής

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ Ο ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΣΤΟ ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ

Κατ' αρχάς θα ήθελα να σας παρουσιάσω τη χώρα μου, το Αζερμπαϊτζάν: είναι μια χώρα που βρίσκεται στα νότιο-ανατολικά του Καυκάσου και στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας, συνδυάζοντας κλιματικές συνθήκες από 9 διαφορετικές ζώνες. Είναι μια χώρα που έχει πετρέλαιο, φυσικό αέριο, τσάι, σταφύλια, χαλιά, σπουδαία έθνικ μουσική αλλά και τζαζ. Πρόκειται για μια πολυπολιτισμική χώρα κι αυτό είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της.

 Στη συνέχεια, θα σας παρουσιάσω την ιστορική εξέλιξη και τις τάσεις του θεάτρου στη χώρα μου, καθώς και το τοπίο της σύγχρονης θεατρικής σκηνής στα πλαίσια ενός αισθητικού χάρτη.

Η εμφάνιση του θεάτρου στον αζερικό πολιτισμό εντοπίζεται μέσα στα θεατρικά στοιχεία των λαϊκών υπαίθριων παραστάσεων, των αθλημάτων στη ζορχάνα («σπίτι του θάρρους») ανάμεσα στους πεχλιβάνηδες (παλαιστές και αρσιβαρίστες), των λαϊκών δρώμενων, των θρησκευτικών τελετών και των τελετουργιών, μέσα στις αφηγήσεις των λαϊκών επών από τους ασίκς (τους αζέρους λαϊκούς ποιητές και τραγουδιστές) που έπαιζαν σάζι (ένα είδος λαούτου του Αζερμπαϊτζάν με μακρύ λαιμό), ακόμη και μέσα στα παραδοσιακά ισλαμικά μυστηριακά έργα, τη μυθολογία και τους χορούς των δερβίσηδων. Ωστόσο, το επαγγελματικό θέατρο έγινε μέρος της θεσμικής κουλτούρας μόλις στα τέλη του 19ου αιώνα.

Μετά από παρέλευση 20 χρόνων από την αρχική διαμόρφωση μιας δραματουργίας που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «εθνική» λόγω των καλλιτεχνικών και αισθητικών παραμέτρων της, αν όχι λόγω της μορφής της, μια ομάδα διανοουμένων του Αζερμπαϊτζάν παρουσίασαν μια ερασιτεχνική παράσταση της κωμωδίας «Ο Βεζύρης του Χαν της Λενκαράν» του Mirzah Fatali Akhund-Zadeh το 1873. Αυτό συνέβη την παραμονή της γιορτής «Νοβρούζ». Ως εκ τούτου, η 10η Μαρτίου γιορτάζεται ως η ημέρα δημιουργίας του εθνικού θεάτρου του Αζερμπαϊτζάν.

 Από το 1873 έως το 1920 το θέατρο του Αζερμπαϊτζάν ήταν το θέατρο των ισχυρών παθών, το θέατρο των «θερμοκέφαλων ηρώων», το οποίο υπηρέτησαν κάποιοι ερασιτέχνες που συνδύαζαν την ακατέργαστη σοβαρότητα με έναν ντροπαλό νατουραλισμό. Το 1883 λειτούργησε στο Μπακού το πρώτο μόνιμο θεατρικό κτίριο, που έγινε γνωστό στους ντόπιους ως «Θέατρο του Ταγίγιεφ». Την περίοδο αυτή σημειώθηκε μια μεγάλης κλίμακας ανάπτυξη στη βιομηχανία πετρελαίου, που συντέλεσε στη διαμόρφωση της εθνικής αστικής τάξης και στην αύξηση του ενδιαφέροντος της Δύσης και της Ρωσίας γι' αυτήν την πόλη της Ανατολής.

 Στο πρώτο στάδιο της εξέλιξής του, το θέατρο στην πατρίδα μου δεν είχε καμία σχέση με το κράτος: επέζησε μόνο βασιζόμενο στην ανιδιοτέλεια των ηθοποιών, τις εισπράξεις του ταμείου και τις δωρεές. Τελικά, 46 χρόνια μετά από την ημερομηνία της πρώτης παράστασης, τον Οκτώβριο του 1919 η Λαοκρατική Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε τα εγκαίνια του Κρατικού Θεάτρου. Στο μεταξύ, το θέατρο στο Αζερμπαϊτζάν είχε φτάσει σε ένα σημείο ισορροπίας στο όριο ανάμεσα στην ερασιτεχνική και την επαγγελματική ενασχόληση με την τέχνη. Οι απαρχές του ήταν ένα θέατρο πρωτόγονο και ρομαντικό, στηριγμένο στη διαίσθηση και το πάθος.

 Από το 1920, μετά την εισβολή του Κόκκινου Στρατού των Μπολσεβίκων στο Αζερμπαϊτζάν, ξεκίνησε μια δυναμική διαδικασία σοβιετοποίησης του θεάτρου, που ως τότε ακολουθούσε τα Ευρωπαϊκά πρότυπα. Κατά τη διάρκεια των ετών από το 1920 έως και τη δεκαετία του 1990 το θέατρο στο Αζερμπαϊτζάν εκμεταλλεύτηκε όλες τις επαγγελματικές παραδόσεις του Ρωσικού θεάτρου και υιοθέτησε τις αρχές του συστήματος Στανισλάφσκι ως αποκλειστικά κυρίαρχες στις δημιουργικές διαδικασίες και τη θεατρική εκπαίδευση. Το θέατρο της Σοβιετικής περιόδου του Αζερμπαϊτζάν διαμορφώθηκε έτσι ως ένα μνημειακό θέατρο με κλίση προς το μπαρόκ, όσον αφορά την ένταση του ήχου και των αισθημάτων, και μετατράπηκε σε ένα θλιβερό θέατρο των παθών, που εισήγαγε όλες τις σύγχρονες τάσεις μόνο από τα κορυφαία θέατρα της Μόσχας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις είχε προχωρήσει ακόμη και σε ακριβή μίμηση παραστάσεων. Το θέατρο του Αζερμπαϊτζάν διαμόρφωσε με τον τρόπο αυτό μια φιλοσοφική και ποιητική παρουσίαση κοινωνικών και ηθικών θεμάτων, εκτελώντας μονίμως τις κοινωνικο-ιδεολογικές εντολές της κυβέρνησης, και μόνο μετά τη δεκαετία του 1960 προσπάθησε να αλλάξει ακολουθώντας μια πορεία υπαρξιακής σύγκρουσης.

Συνοπτικά: Κατά τη διάρκεια της περιόδου 1920-1990 η μορφή και η εξέλιξη του θεάτρου στο Αζερμπαϊτζάν ήταν σύμφωνες με το ρωσικό μοντέλο θεάτρου. Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, το θέατρο είναι απολύτως εξαρτημένο από την κυβέρνηση, τον κρατικό προϋπολογισμό και τις επιδοτήσεις για τον πολιτισμό.

 Μετά την ανεξαρτησία το 1991, η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν παρέμεινε πιστή στην παράδοση αυτή, και συντηρεί το θέατρο στη χώρα με κεφάλαια που προέρχονται από τον προϋπολογισμό της. Τώρα πια υπάρχουν 26 Κρατικά Θέατρα στη χώρα και 11 από αυτά είναι τα θέατρα Δράματος.

Υπάρχει μόνο ένα επίσημα καταγεγραμμένο (2013) ανεξάρτητο θέατρο, το «Θέατρο Οντά» («θέατρο δωματίου»), που η συντήρησή του βασίζεται στην αρχή της αυτοχρηματοδότησης. Αν θέλουμε να το κατατάξουμε, μπορεί να θεωρηθεί ως ερασιτεχνικό υπόγειο θέατρο πρωτοπορίας. Παραλλαγή του «Οντά» είναι το «Άντο», που προσπαθεί να παρουσιάσει διαδραστικές παραστάσεις και τείνει να είναι μια πρωτόγονη εκδοχή του θεάτρου πρόκλησης της σύγχρονης δυτικής άντεργκράουντ κουλτούρας.

Το θέατρο στο Αζερμπαϊτζάν δεν έχει ούτε δωρητές ούτε χορηγούς. Βέβαια, υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάποιοι τοπικοί ερασιτέχνες θεατρικοί συγγραφείς που δίνουν έργα τους σε κάποιο θέατρο, φέρνουν επίσης και χορηγούς μαζί τους. Συνήθως αυτοί οι χορηγοί είναι συγγενείς ή φίλοι του θεατρικού συγγραφέα και δεν έχουν συγκεκριμένους στόχους. Τα θέατρα αποφασίζουν αν θα συνεργαστούν με αυτούς τους θεατρικούς συγγραφείς ή όχι. Η έλλειψη ανεξάρτητων αιθουσών στο Αζερμπαϊτζάν και η απουσία ενός συστήματος συλλογής πόρων για το θέατρο εξηγούνται από το γεγονός ότι το κοινό δεν ενδιαφέρεται για το θέατρο. Φαίνεται ότι το θέατρο δεν θέλει ή δεν μπορεί να μιλήσει τη γλώσσα που καταλαβαίνει το έθνος, αλλά και ο λαός δεν κατανοεί ή δεν θέλει να κατανοήσει τη γλώσσα που μιλάει το θέατρο. Συνολικά, το εθνικό θέατρο, που είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην κοινωνία και τον πολιτισμό, στις μέρες μας δεν βρίσκεται πια στο κέντρο. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν δεν μειώνει τις προσπάθειες της για να κρατήσει το θέατρο ζωντανό. Το 2007 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν Ilham Aliyev, υπέγραψε το διάταγμα «Σχετικά με την ανάπτυξη της τέχνης του θεάτρου του Αζερμπαϊτζάν». Δύο χρόνια αργότερα, ο Πρόεδρος υπέγραψε, επίσης, το Κρατικό Πρόγραμμα «Θέατρο στο Αζερμπαϊτζάν για την περίοδο 2009 – 2019». Δεν μπορώ καν να θυμηθώ αν άλλοι πρόεδροι κρατών έχουν ποτέ υπογράψει τέτοια διατάγματα στην ιστορία του παγκόσμιου θεάτρου ή όχι; Πιστεύω ότι αυτό το βήμα του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός στην ιστορία του πολιτισμού!

Συνοπτικά: Λίγο μετά την υπογραφή των παραπάνω διαταγμάτων το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού ενισχύει την ανάληψη νέων πρωτοβουλιών για το θέατρο. Όλα τα κρατικά θεατρικά κτίρια πρόκειται να ανακατασκευαστούν σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα. Η υλικοτεχνική υποδομή των θεάτρων βελτιώνεται, εκδίδονται από το Υπουργείο βιβλία για την τέχνη του θεάτρου, διοργανώνονται εθνικά φεστιβάλ θεάτρου, ενώ τα λογότυπα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και του Διεθνούς Συνεδρίου Θεάτρου του Μπακού προστίθενται στο «θεατρικό χάρτη» του Μπακού μετά από ένα διάλειμμα 2 ετών.

Παρόλες τις προσπάθειες κατά τη δεκαετία του '90, το θέατρο στο Αζερμπαϊτζάν δεν μπόρεσε ποτέ να συνειδητοποιηθεί, ούτε να μετατραπεί σε όργανο διαμόρφωσης της εθνικής ταυτότητας. Τα χρόνια αυτά το Κρατικό Θέατρο «Γιουγκ» είχε ένα πρωτοποριακό ρόλο στην εθνική θεατρική κουλτούρα, προσπάθησε να συνδέσει την εθνική παράδοση στην τέχνη και τους χορούς των δερβίσηδων με παραμέτρους του επικού θεάτρου χρησιμοποιώντας μετα-μοντέρνες τάσεις και προκάλεσε την προσοχή της ελίτ της τέχνης, αλλά δεν κατάφερε να απευθυνθεί σε ένα ευρύ φάσμα κοινού και σήμερα ζει λόγω της ώθησης που του εξασφαλίζει η πλούσια εμπειρία του.

Στη δεκαετία του 2000 το θέατρο στο Αζερμπαϊτζάν είχε δυσκολίες στο να βρει τρόπους για μια ενεργή αλληλεπίδραση με το κοινό εξαιτίας των προβλημάτων που αντιμετώπιζε η δημοκρατία: δεν μπορούσαν να αναπτυχθούν ούτε οι αισθητικές αρχές του παλαιού σοβιετικού θεάτρου, ούτε τα μοντέλα θεάτρου της σύγχρονης Ευρώπης, ενώ ούτε και ένα δικό του πρόγραμμα με βάση τις παραδόσεις του θα μπορούσε να αφορά το κοινό. Την ίδια περίοδο τα θεατρικά έργα των Elchin Efendiyev και Ali Amirli, που ήταν παράλογες κωμωδίες και κωμικές περιπέτειες της πραγματικής ζωής, έδωσαν ευκαιρίες για τη δημιουργία παραστάσεων με τις οποίες το κοινό μπορούσε να σχετιστεί καλύτερα.

 Κατά τη διάρκεια των ετών 2005 – 2015 και μέχρι την επιδείνωση της κρίσης στη Συρία που είχε πολιτικό και οικονομικό αντίκτυπο για όλον τον κόσμο, το Υπουργείο Τουρισμού προώθησε ενεργά τις σχέσεις με τα θέατρα της Δυτικής Ευρώπης και των χωρών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και με τους διεθνείς οργανισμούς θεάτρου, όπως UNIMA, ASSITEJ, IFTR, ITI, ενώ προσπάθησε να αναβιώσει το θέατρο χρησιμοποιώντας τη βοήθεια εμπειρογνωμόνων από το εξωτερικό, διοργανώνοντας διεθνή φεστιβάλ θεάτρου και ξεκινώντας νέα πιλοτικά προγράμματα.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δουν οι καλλιτέχνες του θεάτρου του Αζερμπαϊτζάν τους καρπούς μιας παραγωγικής δημιουργικής διαδικασίας μέσα σ' ένα πλαίσιο ξεκάθαρων επαγγελματικών συμφερόντων. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το Κρατικό Θέατρο του Αζερμπαϊτζάν για Νέους Θεατές, με θίασο 96 ηθοποιών που είναι ως επί το πλείστον νέοι σε ηλικία, που θέλουν να μελετήσουν τον πυρήνα του θιάσου, να τον αλλάξουν και να τον ανανεώσουν. Το θέατρο αυτό προτιμά το σκηνικό ρεαλισμό στις παραστάσεις που απευθύνονται σε ενήλικες, αλλά χρησιμοποιεί την αισθητική του παραμυθιού και της μαγικής υπερβολής για τα παιδιά. Οι άνθρωποι που εργάζονται στο θέατρο αυτό είναι ανοιχτοί σε οποιαδήποτε ανάπτυξη νέων επαγγελματικών δεξιοτήτων και σε οποιαδήποτε νέα σχέδια που σχετίζονται με την τέχνη.

Υπάρχουν δύο τέτοιες παραστάσεις στο ρεπερτόριο του Κρατικού Θεάτρου του Αζερμπαϊτζάν για Νέους Θεατές μπροστά στις οποίες κανείς δεν μπορεί να παραμείνει αδιάφορος. Οι παραστάσεις αυτές συχνά προσκαλούνται σε φεστιβάλ στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Η μία απ' αυτές είναι το «Ήρθα, κορίτσια», μια παράσταση που δημιουργήθηκε από τον επικεφαλής του θεάτρου, σκηνοθέτη Behram Osmanov (2013) και είναι βασισμένη στο έργο «Πόλεμος» του Lars Noren. Ο στόχος του σκηνοθέτη είναι μια σημαντική δήλωση: Αν το σπίτι του θεού έχει ξεχαστεί και χρησιμοποιείται ως γκαράζ, τότε όλα μπορούν να γίνουν δυνατά και ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος.

Η άλλη επιτυχημένη παράσταση ήταν το αποτέλεσμα ενός προγράμματος  συνεργασίας ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και στο Βρετανικό Συμβούλιο. Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού, ο Jan Willem van den Bosch από τη Μεγάλη Βρετανία προσκλήθηκε για να σκηνοθετήσει την τριλογία του Ιρλανδού θεατρικού συγγραφέα Martin McDonagh, «H Τριλογία της Λιινάν» το 2014. Το θέαμα ήταν πολύ ελκυστικό λόγω της διάταξης της σκηνής, των φωτισμών, της ισορροπίας στα κοστούμια και υπήρξε πλήρης μίμηση της ζωής σ' ένα ιρλανδικό χωριό σε αυθεντική ντόπια μορφή. Ο σκηνοθέτης ανέβασε την καθεμιά από τις παραστάσεις σύμφωνα με την ιδέα ότι «όλες οι κοινωνικές εχθρότητες είναι προϊόντα του ενδοοικογενειακού εγωισμού και του φασισμού».

Ωστόσο, ιστορικά, το Θέατρο της Κρατικής Ακαδημίας Δράματος του Αζερμπαϊτζάν θεωρείτο πάντα ως το κεντρικό θέατρο που προσδιόριζε τις τάσεις του θεάτρου στη χώρα κι αυτό ισχύει μέχρι σήμερα. Το θέατρο που καθορίστηκε από το λόγο, την απαγγελία και το πάθος και υπήρξε θέατρο ρεπερτορίου, στις μέρες μας δεν μπορεί να προσδιορίσει ακριβώς τις λειτουργίες του, τον σκοπό του και το τμήμα του κοινού που ενδιαφέρει. Ως εκ τούτου, στο ρεπερτόριό του υπάρχουν κυρίως έργα που έχουν σχέση με ιστορικά προβλήματα της εθνικής ταυτότητας (στα οποία σπανίως υπάρχει κάποιας μορφής αποδόμηση).

Ένα απ' αυτά είναι το «Αγά Μοχάμαντ Σαχ Κατζάρ» (2013) που αναφέρεται σ' έναν ηγέτη και κατακτητή. Ο συγγραφέας του έργου Α. Amirli και ο σκηνοθέτης Azer Pasha Nemet παρουσιάζουν τον αιμοδιψή, σκληρό και δεσποτικό ηγεμόνα ως ένα χαριτωμένο πολέμαρχο σε νηπιακή ηλικία. Ο Αγά Μοχάμαντ Σαχ Κατζάρ είναι ένας άσχημος άνθρωπος που είχε μια τραυματική παιδική ηλικία. Το όλο θέαμα είναι ένα δράμα που βασίζεται σε επεισόδια φλασμπακ και παρουσιάζεται μέσα από θραύσματα ιστορίας και προσωπικής μνήμης.

Το θέατρό μας προσπαθεί, επίσης, να παράγει και να παρουσιάζει ψυχολογικά και διανοητικά δράματα σε συνδυασμό με παράλογες κωμωδίες για το κοινό. Το πιο επιτυχημένο από αυτά τα σκηνικά πειράματα είναι το θέαμα με τίτλο «Σέξπιρ» που δημιούργησε ο Μολδαβός σκηνοθέτης Petru Vutcarau το 2014 βασισμένος στο ομώνυμο έργο του Elchin Efendiyev. Η τραγωδία του Σέξπιρ «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» είναι ο μοναδικός τρόπος επαφής και αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των ψυχικά ασθενών ενός ψυχιατρικού νοσοκομείου και των υπολοίπων. Ο στόχος του σκηνοθέτη προσδιορίστηκε στον «ρομαντισμό της φαντασίας και του παράλογου ψέματος». Με την ευκαιρία, θα ήθελα να αναφέρω ότι η παράσταση αυτή ανέβηκε επίσης στο Vanguard Theatre του Λονδίνου.

 Το νεότερο και πιο δυναμικό θέαμα του 2015 (ίσως και για τα τελευταία 10 χρόνια) στο ρεπερτόριο του Θεάτρου της Κρατικής Ακαδημίας Δράματος του Αζερμπαϊτζάν είναι «Ο μεσιέ Ιμπραήμ και τα άνθη του Κορανίου» που σκηνοθέτησε ο Arshad Alekperov βασισμένος στην ομώνυμη σύνθεση του Eric Emmanuel Schmitt. Ο σκηνοθέτης συντόνισε το έργο με μια διάθεση της δεκαετίας του '60 και δημιούργησε μια ενδιαφέρουσα ιστορία «ποδηλάτου και λουλουδιών».

Το Κρατικό Θέατρο Παντομίμας του Αζερμπαϊτζάν είναι η αντιπροσωπευτική ομάδα σωματικού θεάτρου στη χώρα και στις παραστάσεις της συνδυάζει τους κλόουν, το χορό και το σωματικό θέατρο.

Το Κρατικό Κουκλοθέατρο του Αζερμπαϊτζάν χρησιμοποιεί μαριονέτες στις παραστάσεις του. Οι μαριονέτες κατευθύνονται συνήθως από ραβδιά και συνυπάρχουν στη σκηνή με ηθοποιούς, χωρίς να κρύβονται οι μαριονετίστες.

Το Κρατικό Θέατρο Όπερας και Μπαλέτου του Αζερμπαϊτζάν διαθέτει ένα υπέροχο κτίριο ήδη από το 1910, που είχε κατασκευαστεί σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα της εποχής και είχε προορισμό να φιλοξενεί στο Αζερμπαϊτζάν τα μεγαλύτερα ονόματα της ευρωπαϊκής όπερας. Αλλά οι ιδιοφυείς συνθέτες του Αζερμπαϊτζάν U. Hajibeyli και Μ. Maqomayev δημιούργησαν ένα εντελώς νέο είδος, τη μούγκαμ-όπερα. Η «Λεϊλί και Μαζνούν», η μούγκαμ-όπερα του Hajibeyli, η οποία εξακολουθεί να παίζεται σε πολλές νέες σκηνοθεσίες, γράφτηκε το 1908 και είναι βασισμένη πάνω στο ομώνυμο ποίημα του κλασικού ποιητή του 16ου αιώνα Μ. Fuzuli. Τα έργα για μπαλέτο των Αζέρων συνθετών Q. Qarayev, F. Amirov και Α Malikov με τίτλους όπως «Ο δρόμος του κεραυνού», «Επτά ομορφιές», «Χίλιες και μία νύχτες» και «Ο θρύλος της αγάπης» παρουσιάστηκαν στα πιο διάσημα θέατρα όπερας του κόσμου. Σήμερα, το Κρατικό Θέατρο Όπερας και Μπαλέτου του Αζερμπαϊτζάν συνεχίζει να προσκαλεί διάσημους σολίστ της όπερας και του μπαλέτου, αλλά και χορογράφους.

Η παράδοση του Κρατικού Μουσικού Θεάτρου του Αζερμπαϊτζάν προέρχεται από τις αρχές του 20ου αιώνα. Η κινηματογραφική εκδοχή (1945) της πρώτης οπερέτας από το Αζερμπαϊτζάν «Αρσίν μαλ αλάν», που γράφτηκε από τον U. Hajibeyli το 1913, ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη και κατέκτησε και τις ΗΠΑ. Τώρα οι παραστάσεις ανεβαίνουν σε δύο γλώσσες, τα ρωσικά και του Αζερμπαϊτζάν και τα επιτυχημένα θεάματα είναι ως επί το πλείστον τοπικές κλασσικές συνθέσεις. Για την ιστορία, ο θίασος του θεάτρου δημιουργήθηκε αρχικά όχι για οπερέτα, αλλά για μια μουσική θεατρική κωμωδία.

Η θεατρική ζωή είναι επικεντρωμένη στο Μπακού και οι τάσεις για το θέατρο της επαρχίας καθορίζονται κυρίως από εδώ. Αν ρωτούσατε τη γνώμη ενός από τους κορυφαίους κριτικούς θεάτρου, στα πλαίσια όλων όσων αναφέρθηκαν θα σας έλεγα ότι αν το θέατρο περάσει σε μια εποχή αυτοχρηματοδότησης, πολλοί από τους παραπάνω οργανισμούς θα βρεθούν αντιμέτωποι με την απειλή του κλεισίματος. Αλλά ελπίζω ότι η κρατική εξουσία του Αζερμπαϊτζάν δεν πρόκειται ποτέ να εγκαταλείψει το θέατρο.

Μετάφραση: Μενέλαος Καραντζάς

Ο Aydin Talibzadeh είναι κριτικός θεάτρου, ερευνητής, συγγραφέας και καθηγητής του Κρατικού Πανεπιστημίου Πολιτισμού και Τέχνης του Αζερμπαϊτζάν. Μέλος διαφόρων διεθνών ιδρυμάτων και οργανισμών, όπως IFTR, UNIMA και ASSITEJ. Είναι ο συγγραφέας των βιβλίων «Ο Μαιτρ και ο Καθρέφτης», «Το μυστήριο του Μέχντι ή η έννοια του αμλετισμού στην τέχνη», «Χίλιες μάσκες και εγώ», «Οι θεατρικές τοιχογραφίες», «Η ιστορία του θεάτρου της Ανατολής», «Το θέατρο και άλλα θεατρικά στην κουλτούρα του Ισλάμ| και περισσότερων από 500 άρθρων που έχουν δημοσιευτεί σε όλο τον κόσμο. Είναι, επίσης, συγγραφέας πολλών μυθιστορημάτων όπως το «Το μοντέλο της πεταλούδας 102», «Abuhyub», αλλά και θεατρικών έργων όπως «Τubinot», «Pokémon» και «Η θεία».