Μια συνάντηση με την Όλγα Ποζέλη

  •  Συντάκτης: Μουντράκη Ειρήνη
  •  Δημοσιεύτηκε στις: 23/12/2016

Η Όλγα Ποζέλη είναι μια ήρεμη δύναμη του θεάτρου μας. Μια πολυτάλαντη γυναίκα που στο πρόσωπό της συνδυάζονται πολλές ιδιότητες: Ηθοποιός και σκηνοθέτης, ιδρυτικό μέλος της ομάδας θεάτρου Νοητή Γραμμή, Γραμματέας του Διεθνούς Φόρουμ Μονοδράματος του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, καλλιτεχνική σύμβουλος στο Διεθνές Φεστιβάλ Μονοδράματος της Φουτζέιρα των Αραβικών Εμιεράτων, υπεύθυνη του ευρωπαϊκού προγράμματος PEEP Theatre Project στο Λύκειο της Σχολής Μωραΐτη.

Αυτό το διάστημα παρουσιάζει στο θέατρο Φούρνος κάθε Σάββατο και Κυριακή τη νέα της παράσταση «Η Γυναίκα/Το ρούχο».

 

 

 

 

Η ομάδα Νοητή Γραμμή ταξιδεύει συνεχώς στο εξωτερικό και μάλιστα σε «ιδιαίτερα» φεστιβάλ. Πρόσφατα ήσασταν στο Βιετνάμ με την παράστασή σας I remember. Ποιες είναι οι βασικές διαφορές με το ελληνικό κοινό και τον τρόπο που αντιμετωπίζουν το θέατρο; 

 

Τα τελευταία χρόνια -της κρίσης- βρήκαμε βήμα στα φεστιβάλ του εξωτερικού. Φεστιβάλ μικρά, κυρίως πειραματικού θεάτρου, τα οποία μας βοήθησαν να επικοινωνήσουμε με συναδέλφους του εξωτερικού και να συνομιλήσουμε με ένα άλλο κοινό, που δεν μιλά τη γλώσσα μας αλλά το οποίο, όπως διαπιστώσαμε, έχει τις ίδιες ανησυχίες και προβληματισμούς. Έτσι ταξιδέψαμε στο Λουξεμβούργο, στο Λονδίνο, στην Νέα Υόρκη, στην Βάρνα, κι ακόμη στην Ουκρανία, το Βιετνάμ, την Λιθουανία, το Ιράν. Έχοντας κάποιες φορές στις αποσκευές μας στον γυρισμό και κάποια βραβεία. Το ερώτημα για το οποίο δεν έχουμε μια σίγουρη απάντηση – αν και έχουμε πιθανές εξηγήσεις που μας στενοχωρούν – είναι γιατί οι ξένοι είναι αυτοί που με χαρά μας εντάσσουν στο πρόγραμμά τους ενώ οι εδώ όχι;

 

 

Ασχολείστε με την περφόρμανς, συλλέγετε το υλικό σας, γράφετε στις πρόβες ομαδικά. Γιατί επιλέξατε αυτόν τον δρόμο αντί του «συμβατικού», του επιλέγω ένα δραματικό κείμενο και δουλεύω πάνω σε αυτό; 

 

Κάτω από την ομπρέλα περφόρμανς σίγουρα χωρούν παραπάνω από μία πρακτικές. Ενδεχομένως, αν κάποιος εξέταζε με επιστημονικό ζήλο καθεμία από τις ομάδες που κάνουν περφόρμανς σήμερα, θα ανακάλυπτε τόσες μεθόδους όσες και οι ομάδες. Το σίγουρο είναι ότι οι περισσότερες θα έχουν χρησιμοποιήσει κάποια στιγμή στην πορεία τους τα ίδια στοιχεία: την παράθεση ιστοριών που φαινομενικά δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους, με διαφορετικό θεατρικό στυλ η κάθε μία, τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα, και… και… Σημείο εκκίνησης για όλους μας είναι η αυθεντική, υποκειμενική εμπειρία και τέτοια είναι και η απαίτηση από τους θεατές, οι οποίοι καλούνται να γίνουν ενεργοί παρατηρητές.

Αυτό είναι που κάνει αυτό το είδος θεάτρου τόσο γοητευτικό για τους σκηνοθέτες/δημιουργούς. Δεν αρνούνται ότι δανείζονται, αντιγράφουν, και ότι προσαρμόζουν επιδεικτικά πολλές φορές, αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι η δική τους δημιουργία. Όταν κάνεις περφόρμανς είσαι ο «συγγραφέας» και ο σκηνοθέτης μαζί. Ασχολείσαι με θέματα που σε καίνε στο σήμερα. Στην πορεία βέβαια έχεις συνενόχους τους performers, οι οποίοι καλούνται να συνεισφέρουν με τις δικές τους εμπειρίες, τα δικά τους πιστεύω, τις δικές τους μνήμες. Τι πιο δημιουργικό απ’ αυτό;

 

 

Από που προέκυψε η ιδέα για το ρούχο; 

 

Η γοητεία του ρούχου υπήρχε εξ αρχής. Και μετά ανακάλυψα ένα βιβλίο/μελέτη με θέμα την γυναίκα και το ρούχο. Το οποίο ήταν αποκαλυπτικό. Τα ρούχα ως αντικείμενα καθημερινής χρήσης δεν είναι κάτι επιπόλαιο, ανόητο ή επιφανειακό. Όταν μιλάμε για τα ρούχα, αποκαλύπτουμε πολλά για τον εαυτό μας, τη ζωή μας και τις εμπειρίες μας, οι οποίες κατά κάποιο τρόπο αγκαλιάζουν το σώμα μας. Είτε τα αγοράσαμε, είτε τα φτιάξαμε μόνες μας, είτε τα κληρονομήσαμε είτε τα μεταποιήσαμε, αυτά τα ρούχα μας βοηθούν να δώσουμε νόημα στη ζωή μας, κρατώντας στην μνήμη μας στιγμές σημαντικές.

 

Ποια διαδικασία ακολουθήσατε;

 

Όλη η διαδικασία της έρευνας πάνω στο θέμα που έχω επιλέξει κάθε φορά, είναι αρχικά μια μοναχική εμπειρία. Δεν θα μπορούσε να είναι κι αλλιώς, δεδομένων των συνθηκών. Για να ήταν πιο ομαδική η διαδικασία εξ αρχής, θα έπρεπε να έχω τη δυνατότητα να πληρώνω τους συνεργάτες όλους αυτούς τους μήνες της έρευνας. Πράγμα αδύνατον, όχι μόνο τώρα αλλά και πριν την κρίση. Αφού λοιπόν έχω συλλέξει ένα υλικό, ικανό να στηρίξει μια παράσταση, τότε καλώ τους ηθοποιούς. Κι εκεί είναι το μεγάλο στοίχημα. Γιατί στην Ελλάδα δεν εκπαιδευόμαστε στο είδος που ονομάζεται performance ή devised theatre. Πρέπει λοιπόν να συναντηθώ με περφόρμερς ανοιχτούς, που δεν φοβούνται να δοκιμάσουν και να δοκιμαστούν, που έχουν στις «αποσκευές» τους «υλικό» και την διάθεση να το μοιραστούν, που δεν θα φοβηθούν τις στιγμές/μέρες/βδομάδες που τίποτε δεν θα δείχνει να «λειτουργεί», που θα εμπιστεύονται το ένστικτο και το ασυνείδητο και δεν θα ζητούν συνέχεια τη λογική εξήγηση. Και κάπως έτσι θα οδηγηθούμε στο τελικό αποτέλεσμα.

 

 

 

Είναι τα ρούχα η ταυτότητά μας;

 

Όπως έλεγε και ο αφηγητής στο Orlando της Virginia Woolf «πολλά είναι τα επιχειρήματα που υποστηρίζουν την άποψη ότι είναι τα ρούχα που μας φοράνε και όχι εμείς αυτά. Μπορεί να τα φτιάχνουμε για να πάρουν το σχήμα του καρπού ή του στήθους, αλλά είναι αυτά που πλάθουν τις καρδιές μας, το μυαλό μας, τη γλώσσα μας κατά πως τους αρέσει». Το ρούχο είναι στενά συνδεδεμένο με την ταυτότητα μας. Το ρούχο την επιδεικνύει, την εκφράζει και τη διαμορφώνει, μπολιάζοντάς την με μια άμεσα υλική πραγματικότητα.